Wolność organizowania zgromadzeń publicznych

Wolność organizowania zgromadzeń publicznych

Istota zgromadzeń publicznych1

Wolność organizowania zgromadzeń publicznych została zagwarantowana przez konstytucje. Szczegółowo tę kwestie omawia ustawa z dnia 5 lipca 1990 r. Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. Nr 51 poz. 291). Powyższy akt definiuje zgromadzenie jako zgrupowanie co najmniej 15 osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wyrażenia wspólnego stanowiska (art. 1). Zgromadzenie publiczne natomiast definiowane jest jako zgromadzenie organizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla każdej osoby w sposób swobodny. Bezwzględnym warunkiem zorganizowania legalnego zgromadzenia jest zawiadomienie o tym organu gminy jakim jest wójt, burmistrz bądź prezydent miasta.

Ograniczenie wolności organizowania zgromadzeń2

Wolność organizowania zgromadzeń nie ma charakteru bezwzględnego. Konstytucja w artykule 57 wskazuje, że wolność ta może zostać ograniczona tylko za pomocą ustawy. Celem powyższego zapisu jest ograniczenie organom administracyjnym swobody w podejmowaniu decyzji dotyczących organizowania zgromadzenia. Władza ustawodawcza posiada wyłączne uprawnienie do wprowadzenia ograniczeń.

Ustawa prawo o zgromadzeniach wskazuje przesłanki na podstawie, których organ administracyjny może zakazać zgromadzenia publicznego. W artykule 2 wskazuje się iż ograniczenia wolności organizowania zgromadzeń, można dokonać ze względu na ochronę takich wartości jak: bezpieczeństwo państwowe, porządek publiczny, ochrona zdrowia lub moralności publicznej albo prawa i wolności innych osób a także ochrona pomników Zagłady w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady. Artykuł 8 wskazuje, że w sytuacji gdy cel odbycia zgromadzenia sprzeciwia się wartością wyżej wymienionym, narusza przepisy ustaw karnych lub odbycie zgromadzenia narażało by życie lub zdrowie a także mienie w znacznych rozmiarach, organ administracyjny zakazuje zorganizowania zgromadzenia.

Powyższa kwestia stała się przedmiotem wielu sporów sądowych pomiędzy organami wykonawczymi gminy a organizatorami zgromadzeń, co spowodowało zajęcie stanowiska przez Trybunał Konstytucyjny w formie uchwały. Sprawa została zbadana na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich. Rzecznik poprosił Trybunał o dokonanie wykładni przepisów art. 2 i 8 ustawy prawo o zgromadzeniach. Wniosek ten został złożony w kontekście decyzji wojewody, który wskazał dla organizatorów zgromadzenia inne miejsce niż wskazane w zawiadomieniu uzasadniając to faktem, że przemieszczanie się po pasie ruchu uczestników zgromadzenia utrudni w sposób znaczący transport lądowy. Trybunał Konstytucyjny uznał iż wojewoda wydając decyzje odmowną w sprawie zezwolenia na zgromadzenie w określonym miejscu, czasie i trasie przemarszu utrudniając tym samym ruch lądowy nie może wskazać innego miejsca, czasu przeprowadzenia zgromadzenia i innej trasy przemarszu.

Organizacja zgromadzenia3

Zgodnie z ustawą organizatorem zgromadzenia może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, osoba prawna a także grupa osób. Organizator musi złożyć zawiadomienie przed organem gminy o planowanym zgromadzeniu. Zawiadomienie to należy złożyć najwcześniej 30 dni nie później jednak niż 3 dni przed planowanym zgromadzeniem. Brak odpowiedzi ze strony organu jest równoznaczne z zezwoleniem na zgromadzenie. Natomiast zakaz zwołania zgromadzenia musi być dostarczony organizatorowi najpóźniej 3 dni po złożeniu zawiadomienia jednak nie później niż 24 godziny przed terminem zgromadzenia.

Artykuł 7 ust. 2 ustawy prawo zgromadzeniach wskazuje elementy jakie powinno zawierać zawiadomienie. Zamieścić w nim należy podstawowe informacje takie jak:

• imię i nazwisko organizatora a także jego adres

• cel, program oraz język w którym będą porozumiewać się uczestnicy zgromadzenia

• miejsce, datę i godzinę rozpoczęcia, planowany czas trwania, przewidywaną liczbę uczestników

• określenie przez organizatora środków służących zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia oraz środków o jakich dostarczenie organizator zwraca się do organu.

Przebiegiem zgromadzenia kieruje przewodniczący. Najczęściej przewodniczącym jest organizator zgromadzenia. Może on jednak powierzyć swoje zadania innej osobie. Zadaniem przewodniczącego jest otwarcie i kierowanie zgromadzeniem. Ma on uprawnienie do żądania opuszczenia zgromadzenia przez osoby, których zachowanie narusza przepisy ustawy prawo o zgromadzeniach bądź uniemożliwia przeprowadzenia zgromadzenia. Przewodniczący może również rozwiązać zgromadzenie. Korzysta on ze swego uprawnienia wówczas, gdy jego polecenia nie są wykonywane przez uczestników bądź zachowanie uczestników narusza przepisy powyższej ustawy. Organ wykonawczy gminy posiada możliwość delegowania swego przedstawiciela na zgromadzenie, który jest zobowiązany przedstawić swoje upoważnienie. Przedstawiciel organu ma także uprawnienie podobnie jak organizator do rozwiązania zgromadzenia w sytuacji gdy spełnione są przesłanki o podobnym charakterze jak te, na których podstawie organ wydaje zakaz organizacji zgromadzenia.

Polecane

Najnowsze