Umowa licencyjna w prawie polskim(licencja prawnoautorska)

Umowa licencyjna w prawie polskim(licencja prawnoautorska)

Pojęcie autorskoprawnej umowy licencyjnej

W ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych pojęcie licencji nie doczekało się definicji ustawowej. Można je jednak odtworzyć na podstawie analizy poszczególnych przepisów. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 41 ust. 2, który jako licencję określa umowę o korzystanie z utworu. Ustawodawca zastosował w tym przypadku skrót myślowy, ponieważ umowa nie określa sposobu korzystania z utworu, a sposób korzystania z wybranych autorskich praw majątkowych przysługujących licencjodawcy przez licencjobiorce (korzystanie z utworu we własnym zakresie pozbawione byłoby sensu). Co więcej, korzystanie z tych praw za pomocą licencji musi się odbywać na z góry ustalonych polach eksploatacji, ich oznaczenie zostało uznane przez Sąd Najwyższy za essentialia negotii umowy licencyjnej. Ponadto pola te muszą być już znane w chwili zawierania umowy. Oznacza to, że gdy powstanie nowe pole eksploatacji danego utworu, należy zawrzeć nową umowę licencyjną. Nie możliwe jest uzyskanie licencji na wszystkie przyszłe utwory lub przyszłe utwory danego rodzaju określonego twórcy, ponieważ zapis taki jest obarczony sankcją jego nieważności. W umowie licencyjnej powinien być także określony zakres, czas i miejsce korzystania z utworu. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przyjmuje również swoiste domniemanie zawarcia umowy licencyjnej w wypadku gdy przedmiotem umowy są autorskie prawa majątkowe. „Umowa upoważniająca do korzystania z utworu na ustalonych polach eksploatacji oraz z określeniem zakresu, miejsca i czasu korzystania” – ta definicja sporządzona przez Kępińskiego jest zdaniem autora oddającą najlepiej istotę tej umowy.

Pola eksploatacji

Pojęci pól eksploatacji nie zostało w ustawie zdefiniowane. Prawodawca ograniczył się jedynie do przykładowego wyliczenia odrębnych pól eksploatacji. I tak w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu będą to wytwarzanie określaną techniką egzemplarzy utworu, w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utrwalono utwór – wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, a w zakresie rozpowszechniania w sposób inny niż powyższy – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnienie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. Nie jest to oczywiście lista zupełna, o czym świadczy wyrażenie „w szczególności”. Pola eksploatacji to nic innego jak sposoby w jakie można wykorzystać utwór.

Zakres terytorialny i czasowy umowy licencyjnej

Swobodę decydowania o zakresie terytorialnym umowy licencyjnej pozostawia się stronom. Gdyby jednak nie skorzystały ze swobody kontraktowania będą miały zastosowanie przepisy ustawowe – mają one formę domniemań. Ustawa uprawnia licencjobiorce do korzystania z utworu na terytorium państwa, na którym ma swoją siedzibę przez okres pięciu lat. Po upływie tego okresu uprawnienie to miałoby wygasnąć.

Jak już wcześniej wspomniano strony mogą ukształtować te postanowienia w sposób odmienny. Będą zatem mogły wskazać inne miejsce korzystania z utworu, jak też uregulować inny czas trwania umowy. Istnieje możliwość zawarcia umowy na czas określony oraz nieoznaczony. Należy jednak pamiętać, że umowa zawarta na czas określony dłuższy niż 5 lat, po upływie tego okresu będzie uważana za zawartą na czas nieoznaczony. Będzie to miało istotne znaczenie dla jej ewentualnego wypowiedzenia, ponieważ wypowiedzieć można jedynie umowę zawartą na czas nieoznaczony. Co prawda ustawodawca przyjął zasadę, że wypowiedzieć umowę może jedynie twórca, ale należy przyjąć, że rozumiemy przez to licencjodawcę. Nie możemy także odmówić prawa do wypowiedzenia drugiej stronie, naruszałoby to zasady słuszności.

Polecane

Najnowsze