Charakter prawny
Gwarancja jakości ma względem sprzedaży charakter akcesoryjny, uzależniona jest od istnienia ważnej umowy sprzedaży. W odróżnieniu od rękojmi, gwarancja nie powstaje tak jak rękojmia ex lege, lecz na podstawie czynności prawnej. Udzielenie gwarancji jest dobrowolne. Powstaje w wyniku umowy będącej dodatkowym zastrzeżeniem do umowy sprzedaży.
Gwarant
Do kręgu potencjalnych gwarantów należą nie tylko sprzedawcy jak to miało miejsce przy rękojmi, ale i wytwórcy rzeczy, przy czym w praktyce częściej spotykamy się z gwarancją producenta. Gwarancję kupujący może wykonać wobec producenta, a wobec sprzedawcy służą kupującemu tylko uprawnienia z rękojmi. W sytuacji gdy sprzedawca udzielił gwarancji kupującemu przysługują mu także uprawnienia z rękojmi.
Relacja między rękojmią a gwarancją
Gwarancja jakości odnosi się do rzeczy objętych zarazem rękojmią, dlatego istotne znaczenie ma określenie wzajemnego stosunku uprawnień między tymi dwoma instytucjami. Według Kodeksu cywilnego to kupujący decyduje, z której ochrony chce skorzystać względem sprzedawcy. Art. 579 KC pozwala kupującemu na wykonanie uprawnień z tytułu rękojmi, niezależnie od możliwości skorzystania z gwarancji jakości.
Nowelizująca Kodeks cywilny ustawa z 23.08.1996 r. zastąpiła zasadę pierwszeństwa gwarancji niezależnością obydwu reżimów. Zniosła ograniczenie polegające na uzależnieniu korzystania z rękojmi od uprzedniego wykorzystania możliwości na podstawie gwarancji. Kupujący ma prawo decyzji czy realizuje uprawnienia wynikające z rękojmi, czy uprawnienia przysługujące z gwarancji jakości. Znajdują one zastosowanie do poszczególnych wad fizycznych rzeczy sprzedanej ujawnionej podczas obowiązywania rękojmi i gwarancji. Kupujący, np. z powodu nieszczelnych okien, realizuje odpowiedzialność gwarancyjną, następnie po ujawnieniu się wady podwozia korzysta z rękojmi. Niedopuszczalne jest natomiast wystąpienie ze strony kupującego z roszczeniem „mieszanym” opartym na elementach tych dwóch instytucji. Nie może on także dobrowolnie zmieniać wybranego przez siebie reżimu np. po zgłoszeniu roszczeń przysługujących z gwarancji zrezygnować z ich dochodzenia na rzecz poszukiwania ochrony w ramach rękojmi, chyba że zmiany te są usprawiedliwione np. gwarant nie wywiązał się w odpowiednim terminie ze swoich obowiązków zgodnie z art. 580 § 2 KC.
Zgodnie z orz. SN z 12.02.1997 r. nabywca wadliwego samochodu, który wybrał w ramach rękojmi odstąpienie od umowy sprzedaży, ale nie doszło do zwrotu samochodu i ceny, kupujący wówczas zażądał od sprzedawcy wydanie pojazdu wolnego od wad w ramach gwarancji. Żądanie to nie mogło być zrealizowane, chociaż strony umowy sprzedaży nie dokonały zwrotu wzajemnych świadczeń ponieważ odstąpienie od umowy prowadzi do unicestwienia umowy sprzedaży i akcesoryjnej wobec niej gwarancji.
