Odwołanie darowizny

Odwołanie darowizny

Polski Kodeks Cywilny przewiduje dwie sytuacje, kiedy darowizna podlega odwołaniu:

1. Dopuszczalne jest odwołanie darowizny w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego w stosunku do darczyńcy (art. 898 KC).

2. Drugim przypadkiem jest niedostatek darczyńcy (art.896 KC).

Rażąca niewdzięczność

Przepisy Kodeksu Cywilnego nie określają bliżej pojęcia „rażącej niewdzięczności”. Należy je jednak odnieść do moralnego obowiązku wdzięczności, jaki powinien okazywać obdarowany. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 13.10.2005r. (I CK 112/05, niepubl.) wskazał, że ów obowiązek nabiera szczególnego znaczenia, gdy do zawarcia umowy darowizny dochodzi między osobami najbliższymi, których powinność pomocy i wsparcia wynika z więzów rodzinnych. Orzeczeniem z 2.12.2005r. (Biul. SN 2006, poz.11) zastrzegł ponadto, że nie mogą uzasadniać odwołania darowizny zawiedzione oczekiwania darczyńcy co do należytego zajmowania się przez obdarowanego przedmiotem darowizny.

Uprawnienie do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności przysługuje:

1. Darczyńcy, z wyjątkiem sytuacji przebaczenia obdarowanemu (art. 898 § 1 i art. 899 § 1 KC)

2. Spadkobiercom darczyńcy, po jego śmierci, jeśli:

• Darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania darowizny lub

• Gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub wywołał rozstrój zdrowia, którego następstwem była śmierć (art. 899 § 2 KC).

Uprawnienie do odwołania darowizny z tego powodu wygasa w razie przebaczenia obdarowanemu lub z upływem jednego roku od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego (art.899 § 3 KC). Jest to termin zawity, uzasadniony faktem, iż jeśli w ciągu roku darczyńca nie odwołał darowizny, to prawdopodobnie nie odczuł krzywdy dotkliwie, Termin ten dotyczy także spadkobierców i biegnie od dnia, w którym dowiedzieli się oni o niewdzięczności obdarowanego. Odwołanie darowizny może nastąpić zarówno przed jej wykonaniem jak i po wykonaniu darowizny.

Zwrot przedmiotu dokonanej już darowizny następuje na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Niedostatek darczyńcy

Istnieje możliwość odwołania darowizny również w sytuacji niedostatku darczyńcy. Jednakże, pogorszenie sytuacji majątkowej musi nastąpić po zawarciu umowy darowizny i przed jej wykonaniem (art. 896 KC). Zmiana sytuacji majątkowej musi być tak dużego rozmiaru, że dokonanie darowizny wpłynęłoby niekorzystnie na utrzymanie darczyńcy oraz na jego ustawowe obowiązki alimentacyjne.

Odwołanie darowizny następuje poprzez oświadczenie woli, złożone obdarowanemu na piśmie. W przypadku sporu, zasadność odwołania ocenia sąd.

Darowizna wynikająca z zasad współżycia społecznego

Należy ponadto dodać, że żadna z powyższych przyczyn odwołania darowizny nie uzasadnia odwołania takiej, która wynika z zasad współżycia społecznego (art. 902 KC). Jako przykład takiej sytuacji można uznać obdarowanie osoby, która uratowała życie darczyńcy lub wsparła, kiedy ten znajdował się w potrzebie.

Polecane

Najnowsze