Ugoda administracyjna jako prawna forma działania administracji

Ugoda administracyjna jako prawna forma działania administracji

Czym jest ugoda administracyjna?

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego w art. 114-126 przewiduje instytucję ugody administracyjnej. Została ona wprowadzona do ustawy nowelizacją z 1980 r. Jest to jedna z prawnych form działania administracji, poprzez którą organ rozstrzyga sprawę administracyjną. Ugoda służy pogodzeniu w indywidualnej sprawie sprzecznych interesów co najmniej dwóch stron postępowania administracyjnego. Instytucja ugody daje organowi, przed którym toczy się postępowanie, alternatywę w rozstrzygnięciu sprawy. Może on bowiem wybrać jednostronny sposób rozstrzygnięcia, w formie decyzji, jak również ugodę, w której ciężar rozwiązania konfliktu spoczywa na stronach.

Przesłanki zawarcia ugody administracyjnej

Ugodę można zawrzeć pod warunkiem, że:

1)      Sprawa administracyjna załatwiana w formie decyzji administracyjnej jest zawisła przed organem administracji, a więc toczy się postępowanie przed organem. Nie jest dopuszczalne więc zawarcie ugody przed rozpoczęciem, czy po zakończeniu postępowania. Co więcej, ugodę można zawrzeć jedynie w sprawach rozstrzyganych w formie decyzji administracyjnej.

2)      Za ugodowym załatwieniem sprawy przemawia charakter sprawy administracyjnej. Pod pojęciem „charakteru sprawy” kryje się najczęściej taki rodzaj spraw, których rozstrzygnięcie odbędzie się kosztem jednej ze stron lub nałoży na nią istotne obciążenia.

3)      Zawarcie ugody przyczyni się do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania. Dzięki temu organ administracji może ograniczyć w znacznym stopniu postępowanie dowodowe. Co więcej, w przypadku ugodowego załatwienia sprawy, nie ma konieczności wydawania decyzji administracyjnej, gdyż na mocy art. 121 k.p.a. zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

4)      Ugodowemu załatwieniu sprawy administracyjnej nie sprzeciwia się przepis prawa. Konieczny jest brak istnienia takiego przepisu prawa materialnego, który zakazywałby zawarcia ugody.

5)      Złożone zostanie zgodne oświadczenie stron o zamiarze zawarcia ugody.

Tryb zawarcia ugody

Na mocy art. 115 k.p.a. ugoda może być zawarta przed organem, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie. W takiej sytuacji organ zobowiązany jest do odroczenia wydania decyzji i wyznaczenia terminu do zawarcia ugody przez strony. Jeżeli chociażby jedna ze stron odstąpi od zamiaru zawarcia ugody lub nie dotrzyma terminu jej zawarcia, organ rozstrzyga sprawę w formie decyzji administracyjnej. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać:

a)      oznaczenie organu, przed którym została zawarta

b)      datę sporządzenia

c)      oznaczenie stron

d)     przedmiot i treść ugody

e)      wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu

f)       podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody

Ugoda podlega zatwierdzeniu przez organ administracji w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Organ może odmówić zatwierdzenia ugody w przypadku, gdy:

  1. Została ona zawarta z naruszeniem prawa. Chodzi tu o prawo materialne, jak i procesowe.
  2. Nie uwzględnia stanowiska organu współdziałającego. Spełnienie tej przesłanki jest konieczne tylko wtedy, gdy stanowisko to jest wiążące dla organu administracyjnego.
  3. Narusza interes społeczny lub słuszny interes stron. Ma to na celu kontrolę uzgodnień dokonanych przez strony przez organ władzy publicznej.

Odmowa zatwierdzenia ugody następuje również w formie postanowienia. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji. Co więcej, jeżeli w drodze zażalenia uchylone zostanie postanowienie zatwierdzające ugodę, konieczne będzie wydanie w tej sprawie decyzji administracyjnej jako alternatywnej formy rozstrzygnięcia sprawy.

Funkcje ugody

Ustawodawca wprowadził do kodeksu postępowania administracyjnego instytucję ugody w celu ułatwienia, uproszczenia i przyspieszenia postępowania administracyjnego. Dzięki ugodowemu rozwiązaniu sprawy administracyjnej organ może ograniczyć czynności postępowania wyjaśniającego i pozostawić aktywność w zakresie jej rozstrzygnięcia zainteresowanym stronom. Ugoda motywuje podmioty postępowania do działania i wypracowywania obopólnie akceptowanych rozwiązań. Instytucja ta jest realizacją zasady czynnego uczestnictwa strony w postępowaniu wyrażonej w art. 10 k.p.a., jak i zasady ugodowości (in. ugodowego załatwiania spraw) opisanej w art. 13 k.p.a.

Polecane

Najnowsze