Forma zbycia udziałów w spółce z o.o.
Udział jest częścią kapitału zakładowego. Jako prawo obligacyjne może podlegać obrotowi prawnemu. Zbycie udziałów dokonywane jest za pomocą czynności rozporządzającej, która jest następstwem wcześniej zawartej umowy zobowiązującej do ich przeniesienia (art. 155 Kodeks cywilny).
Najczęściej zbycie udziałów dokonywane jest za pomocą umowy sprzedaży.
Dopuszczalna jest również darowizna, zamiana a także inne umowy nienazwane, które przewidują taki skutek.
Zbycie udziałów w spółce z o.o. Cena
Jak wynika z istoty umowy sprzedaży, kupujący zobowiązany jest uiścić sprzedającemu cenę.
W przypadku zbycia udziałów, kwoty jakie mogą być uzyskane za udziały mogą, a nawet powinny odpowiadać ich wartości nominalnej, ale mogą się również od niej znacząco różnić. Wynika to z tego, że o cenie udziału decydują wspólnie strony umowy.
Wartość udziałów a Kodeks spółek handlowych
Jeżeli chodzi o rozstrzygnięcie tego zagadnienia przez Kodeks Spółek Handlowych, to stanowi on że przy ustalaniu wartości udziałów bierze się pod uwagę wartość przypadających na udział aktywów netto, wskazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszony o kwotę przeznaczoną do podziału (art. 199 par. 2 Kodeksu spółek handlowych).
Co prawda wytyczne te odnoszą się do ustalania wartości udziałów w przypadku ich dobrowolnego umorzenia, które jest przecież nabyciem udziałów przez spółkę.
Zbycie udziałów a skuteczność
Zbycie udziałów jest skuteczne wobec spółki w momencie zawiadomienia jej o tym fakcie.
Spółka powinna otrzymać informację o przeniesieniu udziałów a także dowód zawarcia umowy. Brak zawiadomienia skutkowałby sytuacją, w której zbywca nadal traktowany byłyby jak wspólnik, któremu przysługują udziały w takiej samej ilości, zaś nabywca nie byłby kompetentny do wykonywania praw i obowiązków wynikających z posiadania udziałów w spółce.
Nie mógłby uczestniczyć w zgromadzeniach wspólników, głosować w momencie podejmowania uchwał, czy uczestniczyć w zysku. Dlatego z chwilą zawiadomienia spółki nabycie udziałów staje się skuteczne wobec niej.
Ograniczenia sprzedaży udziałów
W przypadku gdy jeden udział jest objęty współwłasnością łączną współuprawniony z tego udziału nie może nim dowolnie dysponować. W takim przypadku współuprawnieni ze wspólności łącznej mogą wspólnie podjąć decyzję o rozporządzeniu udziałem lub jego ułamkową częścią.
W przypadku zniesienia współwłasności łącznej, (np. zniesienie spółki cywilnej) zamienia się ona we współwłasność w częściach ułamkowych i te części mogą być przedmiotem obrotu gospodarczego.
Możliwe są również inne ograniczenia w zbywaniu udziałów zawarte w umowie spółki i mogą one dotyczyć zarówno wszystkich udziałów jak i tylko niektórych.
Umowa zbycia udziałów w spółce z o.o
Umowa, której przedmiotem jest zbycie udziałów musi być zawarta w formie pisemnej z podpisami poświadczonymi notarialnie.
Postanowienia umowy mogą nakazywać przykładowo, że osoba, która chciałaby nabyć udziały powinna spełniać określone wymogi np. dotyczące wykształcenia, umiejętności, płci, a także posiadanych zezwoleń, koncesji czy określonych składników majątkowych, które zdecydowałaby się wnieść do spółki.
Obostrzenia umowy założycielskiej
Postanowienia umowy założycielskiej mogą wprowadzać dalsze obostrzenia, które mogą dotyczyć:
- miejsca zamieszkania nabywcy, którym powinna być miejscowość w której prowadzona jest działalność spółki
- ceny nabycia udziałów
- a także konieczności wyrażenia zgody przez jednomyślną uchwałę wspólników
Wiele umów zastrzega również obowiązek zaoferowania udziałów pozostałym wspólnikom i dopiero wtedy, gdy nie wykonają oni swojego prawa pierwszeństwa możliwe jest zbycie udziałów osobie trzeciej.
Umowa spółki może przewidywać, że zbycie udziałów dopuszczalne jest dopiero po wyrażeniu zgody przez wskazany organ spółki.
Jeżeli jednak umowa nie reguluje tej kwestii w sposób wyczerpujący należy stosować art. 182 par. 3-5 KSH. Stanowi on, że zgodę na zbycie udziałów wyraża zarząd spółki.
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. a sąd
W przypadku gdy spółka nie wyrazi rzeczonej zgody zezwolenia może udzielić sąd. Wyznacza on wtedy spółce termin, w ciąg którego zobowiązany jest on przedstawić nabywcę.
Sąd ma również kompetencje do określenia ceny nabycia a także termin uiszczenia zapłaty. Jeżeli spółka nie wywiąże się z obowiązków nałożonych przez sąd wspólnik może swobodnie dysponować udziałami.
