Katalog przesłanek z art. 299 § 2 k.s.h.
Zgodnie z brzmieniem art. 299 § 2 k.s.h. członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że: 1) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe; 2) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy; 3) pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Katalog powyższych przesłanek nie jest wbrew pozorom jednolity ze względu na tak zwaną moc zwalniającą. Należy bowiem stwierdzić, iż udowodnienie przesłanki nr 1) lub nr 3) zwalnia od odpowiedzialności wszystkich członków zarządu (jest to zarzut wspólny), zaś udowodnienie przesłanki nr 2) zwalnia od odpowiedzialności jedynie podmiot podnoszący tę okoliczność (jest to zarzut indywidualny).
Inne sposoby uwolnienia się przez członka zarządu od odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h.
Uproszczając można stwierdzić, iż nie tylko powyższe przesłanki stwarzają możliwość uwolnienia się przez członków zarządu od odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h. Świadczą choćby o tym dwa poniżej przytoczone wyroki sądowe: 1) wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2007 r. (V CSK 55/07): „Członkowie zarządu spółki z o.o. mogą kwestionować istnienie lub wysokość długu spółki, którego spłaty domagają się od nich wierzyciele.”; 2) wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2007 r. (V CSK 315/07): „Stosowanie art. 5 k.c. w sprawach dotyczących odpowiedzialności członków zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. nie jest wyłączone, trzeba jednak uwzględnić, że przepis art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy, że domniemywa się, iż korzystający ze swego prawa czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego i dopiero istnienie szczególnych okoliczności może obalić to domniemanie, i pozwolić na zakwalifikowanie określonego zachowania, jako nadużycia prawa, niezasługującego na poparcie z punktu widzenia zasad współżycia społecznego.”
Ciężar udowodnienia przesłanek z art. 299 § 2 k.s.h.
Ciężar udowodnienia jakiejkolwiek z przesłanek z art. 299 § 2 k.s.h. spoczywa na podmiocie, który z jej istnienia wyciąga skutki prawne – czyli na danym członku zarządu (w przypadku zarzutów wspólnych można przyjąć, że ciężar dowodu faktycznie spoczywa na całym zarządzie).
Bibliografia:
1. Frąckowiak J. [red.], Kodeks spółek handlowych. Po pięciu latach, Wydawnictwo Uniwersytety Wrocławskiego, Wrocław 2006.
2. Jacyszyn J. [red.], Spółki handlowe w pytaniach i odpowiedziach, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2008.
3. Katner W.J. [red.], Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
4. Kidyba A., Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
