Zarys prawa handlowego w świetle szarijatu

Zarys prawa handlowego w świetle szarijatu

Przesłankami determinującymi skuteczność zawartej umowy, podobnie jak w innych porządkach prawnych są zdolność do czynności prawnych i dobrowolność. Transakcja handlowa jest więc rodzajem umowy wiążącej obie strony.

Jednak gdy w skutek pomyłki lub niedopatrzenia, jedna ze stron w wyniku zawartej transakcji handlowej zostaje oszukana lub ponosi znaczne straty może domagać się ochrony swoich interesów. W takiej sytuacji szarijat przewiduje dwie instytucje – odwołanie oraz prawo do unieważnienia umowy.

W pierwszym przypadku, wystarczy by jeden z kontrahentów uważał, że zawarta transakcja jest dla niego niekorzystna i na tej podstawie odwołał swoje oświadczenie woli o zawarciu umowy. Kwestia skuteczności wniesionego odwołania jest w pełni zależna od drugiej strony. Kontrahent może uznać przedstawione żądnie, ale nie ma w tym względzie żadnego przymusu.

Z kolei prawo unieważnienia zawartej transakcji handlowej jest uzależnione od wystąpienia pewnych okoliczności, jest ich co najmniej pięć. Gdy zaistnieje chociaż jedna z nich tak kupujący, jak sprzedający może domagać się stwierdzenia nieważności zawartej umowy. Wszystkie przesłanki mają charakter względny. Pierwszym powodem dającym prawo do unieważnienia jest „świadome wprowadzenie drugiej strony w błąd, w wyniku czego poniesie ona znaczną stratę” – w takiej sytuacji, na wniosek strony poszkodowanej umowa zostaje natychmiast unieważniona. Drugą, powiedzmy „klasyczną” okolicznością jest wystąpienie ukrytych wad fizycznych towaru, wówczas kupujący może albo domagać się unieważnienia zawartej umowy lub żądać ustalenia nowej niższej ceny. Również jeśli skuteczność zawartej umowy została uzależniona od spełnienia pewnego warunku, nie spełnienie go powoduje uznanie transakcji za nieważną.

Pozostałe dwie sytuacje są swoiste dla prawa szarijatu. Każda ze stron może wycofać się z zawartej umowy „dopóki trwa posiedzenie związane z zawarciem transakcji”. Czyli nawet po formalnym złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez strony, każda z nich może się wycofać, bez podawania powodu do chwili zakończenia spotkania. Natomiast drugą okolicznością charakterystyczną dla prawa szarijatu jest możliwość w ciągu trzech dni swobodnego unieważnienia transakcji handlowej jeśli jej przedmiotem były zwierzęta domowe.

Będąc przy tym temacie należy także wyróżnić trzy sposoby zawarcia transakcji – pierwsza, najbardziej powszechna jest nazywana „gotówkową”, przekazanie towaru i gotówki odbywa się jednocześnie. Sprzedaż „na pniu” ma miejsce wówczas gdy sprzedający otrzymuje zapłatę, a przekazanie towaru odbędzie się w przyszłości, zaś trzeci rodzaj sprzedaży odbywa się „na kredyt”.

W krajach islamskich umowa kupna – sprzedaży ma charakter realny, dlatego też, mimo że w praktyce zdarza się sytuacja gdy zarówno przekazanie towaru jak i gotówki zostaje odłożone to pod względem prawnym taka transakcja jest nieważna.

Polecane

Najnowsze