Akcje i ich rodzaje

Akcje i ich rodzaje

Akcja = udział (ułamek) w kapitale zakładowym
Zgodnie z art. 302 k.s.h. kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje. Każda z nich musi mieć określoną, równą wartość nominalną, która nie może być niższa niż 1 gr. Udział w kapitale zakładowym oblicza się, dzieląc wartości kapitału zakładowego przez wartość nominalną akcji. Z chwilą objęcia wszystkich akcji następuje zawiązanie spółki akcyjnej. Objęcie akcji jest oświadczeniem woli wspólnika co do realizacji wspólnego celu, z kolei przez pokrycie akcji wspólnik wykonuje zobowiązanie (do wniesienia wkładów pieniężnych lub niepieniężnych), jakie wiąże się ze złożonym oświadczeniem woli.
Akcja = ogół praw i obowiązków wynikających z praw udziałowych
Uprawnienia składające się na prawa udziałowe (korporacyjne) mają charakter praw majątkowych, ponieważ służą zabezpieczeniu interesów ekonomicznych akcjonariusza. W doktrynie prawniczej wyróżnia się uprawnienia stricte majątkowe (np. prawo do dywidendy, czyli do udziału w zysku) i majątkowe prawa organizacyjne (np. prawo głosu, prawo zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia). Uprawnienia te są ze sobą funkcjonalnie powiązane i nie mogą być rozszczepiane. Przykładowo akcjonariusz nie może zbyć prawa głosu, pozostawiając sobie prawo do dywidendy. Podobnie spółka nie może wydawać akcji, które inkorporują wyłącznie prawa organizacyjne lub wyłącznie prawa stricte majątkowe (wyjątek: akcje „upośledzone”, którym nie przysługuje prawo do głosu, czyli wydawane na podstawie przepisów szczególnych akcje nieme). Podstawowym obowiązkiem akcjonariusza jest pokrycie objętych akcji. W pełni opłacona akcja jest jedynie zespołem uprawnień przysługujących akcjonariuszowi, chyba że statut przewiduje dodatkowe obowiązki związane z konkretną akcją.
Akcja = papier wartościowy stwierdzający prawo uczestnictwa w spółce
Dokument akcji powinien być sporządzony na piśmie i zawierać następujące dane:
1) firmę, siedzibę i adres spółki,
2) oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do
rejestru,
3) datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji,
4) wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne
z akcji,
5) wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych,
6) ograniczenia co do rozporządzania akcją,
7) postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki.
Nadto dokument musi być opatrzony pieczęcią spółki oraz podpisem zarządu. Brak tego elementu, brak formy pisemnej czy brak informacji wymienionych wyżej w punktach 1, 2 i 4 powoduje nieważność dokumentu akcji. Statut spółki akcyjnej może przewidywać dodatkowe postanowienia dotyczące treści i formy dokumentu akcji.
Akcje imienne i akcje na okaziciela
Statut spółki określa, czy mogą być emitowane wyłącznie akcje imienne, wyłącznie na okaziciela, czy oba rodzaje tych akcji.
Akcje imienne zawierają w treści dokumentu oznaczenie akcjonariusza. Dokumenty mogą być wydawane przed pełną wpłatą. Do przeniesienia akcji imiennych niezbędne jest pisemne oświadczenie albo na samym dokumencie akcji, albo w osobnym dokumencie oraz przeniesienie posiadania akcji.
Akcje na okaziciela nie zawierają w swojej treści oznaczenia osoby uprawnionej – jest nią każdoczesny posiadacz akcji na okaziciela. Dokumenty nie mogą być wydawane przed pełną wpłatą. Na dowód częściowej wpłaty należy wydać imienne świadectwa tymczasowe. Do przeniesienia akcji na okaziciela wystarczy przeniesienie posiadania dokumentu akcji, np. poprzez wręczenie dokumentu.
Akcje zwykłe i akcje uprzywilejowane
Na każdą akcję zwykłą składają się takie same uprawnienia akcjonariuszy.
Akcje uprzywilejowane to wydawane przez spółkę akcje o szczególnych uprawnieniach, określonych w statucie. Kodeks spółek handlowych przykładowo wskazuje, że akcje mogą być uprzywilejowane co do głosu (jednej akcji nie można jednak przyznać więcej niż dwa głosy), co do dywidendy lub podziału majątku w razie likwidacji spółki. Statut spółki może przewidywać również inne przywileje, np. prawo powołania i odwołania członków określonych organów, prawo do odzyskania aportu, prawo pierwszeństwa przejęcia akcji w przypadku przymusowego wykupu.
Wobec akcji uprzywilejowanych w zakresie dywidendy może być wyłączone prawo głosu (akcje nieme (bezgłosowe)). Akcjonariusz nie ma może brać udziału w głosowaniu. Kwoty przeznaczone na dywidendę dla akcjonariuszy uprawnionych z akcji niemych mogą być wyższe niż 150% kwot przeznaczonych na dywidendę zwykłą. Poza tym akcje nieme korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami.
Literatura:
1)    J. Jacyszyn (red.), Spółki handlowe w pytaniach i odpowiedziach, Warszawa 2010
2)    A. Kidyba, Prawo handlowe, Warszawa 2009
3)    A. Koch, J. Napierała, Prawo spółek handlowych, Warszawa 2011

Polecane

Najnowsze