Tak jak w przypadku innych spółek handlowych powstanie spółki z o. o. jest zdeterminowane zawarciem umowy spółki. Ponadto, zgodnie z art. 163 k.s.h. konieczne do jej utworzenia jest wniesienie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego (ew. wniesienie również nadwyżki), ustanowienie władz spółki oraz wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.
Wraz z zawarciem umowy dochodzi to powstania spółki z o. o. w fazie „w organizacji”. Od tego momentu mamy do czynienia z odrębnym podmiotem prawa, który może uczestniczyć już w obrocie prawnym. Spółka z o. o. w organizacji posiada wyodrębniony majątek oraz wyodrębnienie organizacyjne, działa pod własną firmą i jest przedsiębiorcą pomimo braku wpisu do odpowiedniego rejestru. Spółka z o. o. w organizacji kończy swój byt z chwilą przejścia w stan spółki właściwej tzn. z chwilą wpisu spółki do rejestru (KRS), bądź gdy zostanie rozwiązana.
Spółka z o. o. jako spółka kapitałowa posiada osobowość prawną a ze względu na zrzeszeniowy charakter – zaliczana jest do korporacji, czyli struktur, w ramach których występują wspólnicy. Jako osoba prawna – spółka z o.o. jest podmiotem praw i obowiązków odrębnym od swoich wspólników. Ze względu na ścisłe połączenie w konstrukcji spółki z o.o. tych dwóch elementów – korporacyjnego i kapitałowego – zaliczana jest ona do korporacji kapitałowych. Jest to trwała organizacja, o określonym celu, na istnienie której nie wpływają zmiany w zakresie jej składu osobowego.
Kapitałowy charakter spółki implikuje obowiązek wniesienia do spółki wkładów i działalnie w oparciu o kapitał zakładowy. Spółka ta posiada stały kapitał zakładowy, podzielony na udziały o równej lub nierównej wartości nominalnej, których przysługiwanie jest przesłanką uczestnictwa w spółce. W spółce tej występują instrumenty zapewniające poszczególnym wspólnikom wpływ na istnienie i funkcjonowanie spółki, lecz wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Innymi słowy wnoszony przez wspólników kapitał decyduje o stosunkach w spółce i „sile głosu” wspólnika. objęcie oraz pokrycie przez wniesienie w całości wkładów przed zarejestrowaniem spółki jest jedną z przesłanek jej utworzenia.
Spółka z o. o. jako spółka kapitałowa realizuje swe funkcje na podstawie stosunku między spółką i wspólnikami, a nie poprzez stosunki wewnętrzne między wspólnikami.
Spółka ta jako osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem aktualnym i przyszłym, bez ograniczeń. Wspólnik, wnosząc do spółki wkład, ponosi ryzyko gospodarcze powodzenia działalności spółki w istocie tylko do wartości wniesionego wkładu.
Ponieważ spółka z o.o. została wyposażona w osobowość prawną, działa przez swoje organy w sposób określony w ustawie oraz opartym na niej statucie. Do organów spółki z o.o. kodeks spółek handlowych zalicza: zarząd, radę nadzorczą, komisję rewizyjną oraz zgromadzenie wspólników. Obligatoryjny charakter mają wśród nich zarząd i zgromadzenie wspólników. Natomiast rada nadzorcza i komisja rewizyjna są organami fakultatywnymi, ustanawianymi, gdy ustawa lub umowa spółki tak stanowią (art. 213 § 1 k.s.h.).
Spółka z o. o. może zostać utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 151 § 1 k.s.h.). oznacza to, że nie wszystkie spółki z o. o. są przedsiębiorcami. Część spółek z o. o. to np. instytucje non profit.
Wspomniane wyżej charakterystyczne dla spółki z o. o. elementy osobowe to: prawo indywidualnej kontroli, prawo przeglądania księgi udziałów, prawo przeglądania księgi protokołów, prawo żądania wyłączenia wspólnika.
Z całą pewnością należy stwierdzić, że brak osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki połączony z możliwością realizacji praw zapewniających wpływ na jej funkcjonowanie i istnienie decydują o popularności tej formy spółki.
Bibliografia:
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U.00.94.1037).
• K. Czajkowska – Matosiuk, Prawo gospodarcze i spółek, C.H. Beck, Warszawa 2008.
• A. Kidyba, prawo handlowe, Wyd. 11, C.H. Beck, Warszawa 2009.
• A. Kidyba, K. Kopaczyńska-Pieczniak, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Oficyna 2010