Podatek w gospodarce rynkowej należy uznać za jeden z podstawowych elementów planowania gospodarczego. Niezwykle ważne jest aby polityka podatkowa uwzględniała wzajemne oddziaływanie na siebie podatków i gospodarki. Ustawodawca dokonując wyboru określonej konstrukcji podatkowej, szczególnie zaś decydując w kwestii przedmiotu opodatkowania oraz metody wymiaru i poboru podatków, powinien dążyć do zachowania odpowiednich relacji między podatkami wykazującymi dużą wrażliwość na wahania koniunktury oraz tymi, które są na te zmiany podatne w stopniu niewielkim. Funkcjonowanie kategorii jaką jest podatek, związane jest ze stworzeniem odpowiednich warunków i narzędzi, które zapewnią obliczenie wysokości podatku, określenie jakie czynności będą podlegać opodatkowaniu oraz określenia metod skutecznego ściągnięcia podatku od podatników. Stanowią je elementy konstrukcji podatków składające się na technikę podatkową. Zaliczamy do nich:
1.przedmiot podatku,
2.podmiot opodatkowania,
3.podstawę opodatkowania,
4.stawkę podatkową,
5.skalę podatkową,
6.zwolnienia i ulgi podatkowe.
Przedmiotem opodatkowania jest takie zjawisko, stan prawny lub faktyczny, którego powstanie powoduje powstanie obowiązku podatkowego bez względu na to czy forma prawna została zachowana. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn, podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci. Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi temu nie podlega:
1. nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. nabycie w drodze spadku lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw;
3. nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego;
4. nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego;
5. nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym.