Testament – jaką powinien mieć formę, by spełniał wymogi prawa?

Testament – jaką powinien mieć formę, by spełniał wymogi prawa?

Testamenty zwykłe

Podstawową formą testamentu jest testament własnoręczny, przez prawo zwany holograficznym. Jest on przewidziany w art. 949 kodeksu cywilnego. Przepis ten formułuje 3 wymogi co do tej formy testamentu. Po pierwsze testament musi być napisany własnoręcznie, pismem ręcznym. Nie jest istotne czy spadkodawca posłuży się długopisem, piórem, czy innym narzędziem piszącym. Nie jest także ważna powierzchnia, na której pisany jest testament. Najczęściej będzie to oczywiście kartka papieru, choć nie wyklucza się tu np. muru. Drugim wymogiem jest podpis pod testamentem. Można posłużyć się pseudonimem. Ostatnim z wymogów przewidzianych w art. 949 jest umieszczenie daty. Jednak brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.

Kolejną formą testamentu zwykłego jest testament notarialny. Zgodnie z kodeksem cywilnym testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego. Dalsze wymogi wynikają z ustawy- Prawo o notariacie. Zgodnie z ustawą notariusz musi przekonać się, że treść czynności jest dokładnie znana i zrozumiała.

Ostatnią zwykłą formą testamentu jest testament allograficzny. Spadkodawca oświadcza swoją wolę ustnie wobec wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Jest więc to testament traktowany jako urzędniczy. Wymagana jest obecność dwóch świadków. Oświadczenie spadkodawcy musi być spisane w formie protokołu. Należy także zamieścić datę jego sporządzenia. Protokół ten jest odczytywany spadkodawcy w obecności świadków. Wymagane są tutaj także podpisy: spadkodawcy (a gdy ten nie może się podpisać, należy to zaznaczyć i podąć tego przyczyny), osoby, wobec której składana jest wola i świadków.

Testamenty szczególne

Testamentem szczególnym jest testament ustny. Możliwość jego sporządzenia istnieje, przy obawie rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Spadkodawca składa oświadczenie w obecności co najmniej 3 świadków. Istnieją 2 sposoby stwierdzenia treści takiego testamentu. Pierwszą z nich jest spisanie oświadczenia przez jednego ze świadków lub osobę trzecią przed upływem roku (od chwili oświadczenia). Wymagane są:

-podpisy spadkodawcy i 2 (lub wszystkich) świadków,

-podanie miejsca i daty sporządzenia pisma,

-miejsca i daty oświadczenia.

Drugim sposobem (jeśli powyższy nie został wykorzystany) jest złożenie przez świadków oświadczenia przed sądem (jeżeli przesłuchanie jednego z nich jest bardzo utrudnione można poprzestać na 2 świadkach) w terminie 6 miesięcy od chwili otwarcia spadku.

Kolejnym testamentem jest testament podróżny. Spadkodawca (podróżujący polskim statkiem wodnym lub powietrznym) oświadcza wolę  przed dowódcą statku lub jego zastępcą w obecności dwóch świadków. Dowódca lub zastępca spisuje wolę(i podaje datę spisania), odczytuje spadkodawcy w obecności świadków. Tutaj także wymagane są podpisy: spadkodawcy, dowódcy (lub zastępcy) i świadków.

Ostatnią ze szczególnych form testamentów jest testament wojskowy. Można go sporządzić w czasie wojny, mobilizacji lub przebywania w niewoli. Oczywiście ta forma testamentu przewidziana jest dla określonej grupy podmiotów. Testament wojskowy uregulowany jest w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z 30.01.1965r. w sprawie testamentów szczególnych. Rozporządzenie przewiduje testament w formie zbliżonej do testamentu allograficznego, ale także formę ustną w wyjątkowych okolicznościach.

Regulacje wspólne

Kodeks cywilny przewiduje także przepisy wspólne dla testamentów zwykłych i szczególnych. Dotyczą one przede wszystkim świadków testamentów. Bowiem bezwzględnie świadkiem sporządzenia testamentu nie może być osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, jest niewidoma, głucha lub niema, nie może czytać i pisać, nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament, jest skazana prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania. Względnie nie może być nim także osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być nimi również: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia. Jeśli jednak taka osoba była świadkiem nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia. Jednakże gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.

Polecane

Najnowsze