Wybór spółki komandytowej jako spółki w którą będzie przekształcona spółka z o.o. jest szczególnie korzystny, ponieważ z jednej strony rozwiązanie takie pozwoli części wspólnikom zachować zasady odpowiedzialności ograniczające ich ryzyko majątkiem osobistym przy jednoczesnych korzyściach w rozliczeniach podatkowych.
Procedura przekształcenia
Tak jak w każdej procedurze przekształcenia, tak również w przekształceniu spółki kapitałowej w komandytową wyróżnia się trzy fazy: przygotowawczą, menadżerską i właścicielską.
Pierwszą czynnością powinno być sporządzenie przez zarząd w formie pisemnej planu przekształcenia. Plan ten powinien zawierać co najmniej dwa elementy: ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia oraz określenie wartości udziałów wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym na cele przekształcenia. Ponadto, obligatoryjnie należy załączyć projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki, projekt umowy spółki przekształconej, wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej oraz sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia (na dzień, dla którego ustalono wartość bilansową).
Powyższy plan podlega ocenie wyznaczonego przez sąd biegłego rewidenta pod kątem rzetelności i celowości. Właściwy według miejsca siedziby spółki przekształcanej sąd rejestrowy wyznaczy biegłemu termin na sporządzenie opinii nie dłuższy niż 2 miesiące.
Następnie niezbędne jest podjęcie uchwały o przekształceniu przez zgromadzenie wspólników spółki z o.o. w szczególnej procedurze – wspólnicy muszą bowiem zostać dwukrotnie powiadomieni o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu spółki w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia tej uchwały. Bezpośrednio z zawiadomienia wspólnicy mogą dowiedzieć się o istotnych elementach planu przekształcenia i o opinii biegłego.
Uchwała powinna zawierać m. in. określenie typu spółki, w jaki spółka zostaje przekształcona, wysokość sumy komandytowej, nazwiska i imiona wspólników prowadzących sprawy spółki i mających reprezentować spółkę przekształconą, zgodę na brzmienie umowy spółki przekształconej.
Przekształcenie będzie możliwe, jeżeli za jego dokonaniem wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej dwie trzecie kapitału zakładowego. Jest to warunek, który może być zmodyfikowany w umowie spółki, ale tylko przez wprowadzenie surowszych wymogów. Ponadto niezbędne jest uzyskanie pisemnej zgody (pod rygorem nieważności) od wspólników, którzy w spółce przekształconej będą pełnili rolę komplementariuszy. Pozostali wspólnicy będą komandytariuszami. Jest to istotne ze względu na różne reżimy odpowiedzialności obu grup wspólników – komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem (dlatego niezbędna jest jego uprzednia zgoda), a odpowiedzialność komandytariusza ma charakter ograniczony.
Ostatnią czynnością jest ogłoszenie przekształcenia na wniosek wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki przekształconej. Wcześniej należy zarejestrować przekształcenie (spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru).
Uprawnienia wspólników
W terminie miesiąca od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu spółki wspólnik ma prawo złożyć oświadczenie o uczestnictwie w przekształconej spółce lub nie składając go zrezygnować z uczestnictwa. W tej drugiej sytuacji nabędzie on roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów w spółce przekształcanej.
Wspólnik ma też prawo kwestionować wysokość swoich udziałów przyjętą w planie podziału (ich błędne obliczenie nie może być jednak jedyną podstawą żądania uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały o przekształceniu). Żądanie ponownej wyceny wartości bilansowej udziałów można zgłosić najpóźniej w dniu powzięcia uchwały o przekształceniu. W przypadku gdy spółka nie uwzględni roszczeń wierzyciela, ten będzie mógł skorzystać z drogi sądowej. Procedura przekształcenia nie zostanie jednak wstrzymana do czasu wydania wyroku.
Skutki przekształcenia
Skutkiem, który może być decydujący w podjęciu decyzji o przekształceniu spółki z o.o. w spółkę komandytową jest zmniejszenie obciążeń podatkowych. W spółce kapitałowej mamy bowiem w sensie ekonomicznym do czynienia z podwójnym opodatkowaniem – najpierw opodatkowany jest zysk na poziomie spółki, a następnie pobiera się zryczałtowany podatek od dywidendy (jeżeli wspólnikami są osoby fizyczne). Pierwszego z tych podatków nie ma natomiast w spółkach osobowych (ponieważ nie posiadają one osobowości prawnej).
Podkreślić jednak należy, że obecnie nie jest możliwe uniknięcie opodatkowania niepodzielonych wcześniej zysków spółki z o.o. przez jej przekształcenie w spółkę osobową. Od 1 stycznia 2009 roku obowiązuje bowiem art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym za przychód z udziału w zyskach osób prawnych uważa się także wartość niepodzielonych zysków w spółkach kapitałowych w przypadku przekształcenia tych spółek w spółki osobowe. Przychód ten określa się na dzień przekształcenia.
Drugim istotnym i mniej korzystnym skutkiem jest zmiana zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki. O ile w spółce z o.o. odpowiedzialność wspólników jest co do zasady wyłączona, to w spółce komandytowej mamy dwie kategorie wspólników: komplementariuszy, którzy ponoszą odpowiedzialność solidarną, subsydiarną, osobistą, nieograniczoną oraz komandytariuszy którzy ponoszą odpowiedzialność osobistą co najwyżej do wysokości sumy komandytowej.
Pewne skutki mogą czasem dotyczyć też zasad posługiwania się firmą – gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu „dawniej”, przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia (art. 554 k.s.h.).
Ponieważ procedura przekształceń spółek związana jest z zasadą zachowania ciągłości podmiotowej, to spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Dotyczy to w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.
