Przedstawione w art. 747 kodeksu postępowania cywilnego sposoby zabezpieczenia roszczeń pieniężnych mają na celu zapewnić wykonanie przyszłego orzeczenia. W pierwszej kolejności warto jednak zauważyć, iż z roszczeniem pieniężnym mamy do czynienia, gdy uprawniony żąda od obowiązanego zapłaty określonej kwoty pieniężnej (bez względu na walutę).
Ponadto, zgodnie z art. 738 kpc. sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach – co oznacza, że wybór sposobu zabezpieczenia należy wyłącznie do uprawnionego, a sąd z własnej inicjatywy nie może zastosować innego sposobu zabezpieczenia niż wskazany przez wnioskodawcę W sytuacji, gdy wnioskodawca przedstawił kilka propozycji zabezpieczenia sąd może ograniczyć zabezpieczenie do jednego lub kilku sposobów. Mając na uwadze art. 7301§3 kpc. sąd przy wyborze sposobu zabezpieczenia uwzględnia interes stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, by uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę. Dodatkowo sąd nie może stosować innych sposobów poza wymienionymi w art. 747 kpc..
Zgodnie z art. 747 kpc. zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:
1) Zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego. W tym przypadku dosyć powszechnie wskazuje się, iż w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia możliwe jest przykładowo:
a) precyzyjne wymienienie rzeczy podlegających zajęciu – w takiej sytuacji komornik może zająć wyłącznie wymienione ruchomości,
b) ogólne wskazanie o zajęciu ruchomości – w takie sytuacji komornik powinien zająć ruchomości, których wartość odpowiada roszczeniu pieniężnemu.
2) Obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 109 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa). Ponadto, w świetle art. 110 ustawy hipotekę przymusową można uzyskać także na podstawie postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia.
3) Ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu. W/w zabezpieczenie pełni funkcję zbliżoną do hipoteki przymusowej. Znajduje jednak zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy nieruchomość nie ma założonej księgi wieczystej.
4) Obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską. Zgodnie z art. 76 oraz art. 82 ustawy z dnia 18 września 2001r. Kodeks morski na statku wpisanym do rejestru okrętowego oraz na statku w budowie można ustanowić zastaw wpisany do tego rejestru (hipotekę morską). Warto jednak zauważyć, iż do powstania hipoteki morskiej niezbędny jest wpis do rejestru okrętowego. W tym kontekście warto też podkreślić, iż hipoteka morska na statku w budowie obejmuje materiały, urządzenia i wyposażenie znajdujące się na terenie stoczni budującej obciążony hipoteką statek, które przez oznakowanie lub w inny sposób zostały wyraźnie zidentyfikowane jako przeznaczone do budowy lub na wyposażenie tego statku.
5) Ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia ustanawiające zakaz zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania tych praw. Wpisu dokonuje się na wniosek uprawnionego a w/w postanowienie doręcza się także spółdzielni mieszkaniowej.
6) Ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego. Wykonanie tego sposobu zabezpieczenia następuje według przepisów o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości, tj. odpowiednie zastosowanie znajdują art. 931-941 kpc.
