Co to jest intercyza?
Na początku należy wyjaśnić, że w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym nie funkcjonuje termin intercyza, a umowa majątkowa małżeńska. Po zawarciu małżeństwa między małżonkami powstaje tzw. ustawowa wspólność majątkowa, którą można zgodnie z art. 47 § 1 k. r. o. rozszerzyć, ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność z wyrównaniem dorobków. Warto również zaznaczyć, że taką umowę można zawrzeć zarówno w trakcie trwania małżeństwa, jak i przed jego zawarciem. Ważne, by małżonkowie pamiętali o zachowaniu formy aktu notarialnego. Paragraf 2 omawianego artykułu wskazuje, że zawarta umowę można rozwiązać lub zmienić. Jeżeli małżonkowie zdecydują się rozwiązać zawartą umowę jeszcze w trakcie trwania małżeństwa, wówczas powstaje między nimi ustrój wspólności ustawowej, chyba że strony postanowią inaczej. Istotą omawianej umowy jest ustalenie zasad, według których strony mogą kształtować stosunki majątkowe między nimi. Umowa majątkowa małżeńska należy do tzw. umów organizacyjnych.
Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej
Zawarcie umowy zależy wyłącznie od woli stron, małżonkowie mają do wyboru na podstawie art. 47 § 1 k. r. o., cztery możliwości, poza wymienionymi w przepisie wariantami, strony nie mogą ustanowić innego rodzaju ustroju majątkowego. Co ważne, nie mogą również częściowo rozszerzyć a częściowo ograniczyć wspólności majątkowej. Zawarcie umowy majątkowej służy przede wszystkim określeniu, które przedmioty majątkowe należą do majątku wspólnego, a które do majątków osobistych małżonków. Przy zawieraniu umowy małżonkowie ograniczeni są przede wszystkim poprzez uregulowania zawarte w art. 49 § 1 k. r. o., który wskazuje że wspólności majątkowej nie można za pomocą umowy rozszerzyć na: przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny, prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. Co ważne zawarta umowa nie może być sprzeczna z naczelnymi zasadami prawa, zasadami współżycia społecznego, a także nie może prowadzić do naruszenia zasady równouprawnienia małżonków.
Czas obowiązywania małżeńskiej umowy majątkowej
Zawarta między małżonkami umowa reguluje ustrój majątkowy na przyszłość, np. zawarta przed zawarciem małżeństwa- na czas od chwili zawarcia małżeństwa, zaś zawarta w trakcie jego trwania- na czas od jej zawarcia. Co więcej strony mogą w umowie określić inny termin, z nadejściem którego umowa wejdzie w życie. Strony decydując się na rozszerzenie lub ograniczenie wspólności ustawowe mogą zawartej umowie nadać skutek wsteczny. Polega to na tym, ze w przypadku rozszerzenia wspólności małżonkowie mogą włączyć do majątku wspólnego przedmioty należące przed zawarciem małżeństwa do ich majątków osobistych, a w przypadku ograniczenia wspólności strony mogą wyłączyć z majątku wspólnego przedmioty należące do tego właśnie majątku przed zawarciem umowy. Nie należy pomijać faktu, że skuteczność zawartej umowy sprzężona jest z faktem istnienia małżeństwa. Np. umowa zawarta przed zawarciem małżeństwa zaczyna być skuteczna z chwilą jego zawarcia. Jeżeli umowa została zawarta przez małżeństwo nieistniejące- nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Jeżeli zaś umowa zawarta została przed lub w czasie trwania małżeństwa, które zostało unieważnione, wówczas jest skuteczna.
