Prawo właściwe dla odpowiedzialności za produkt w świetle rozporządzenia Rzym II

Prawo właściwe dla odpowiedzialności za produkt w świetle rozporządzenia Rzym II

Ogólna zasada

Zgodnie z regułą podstawową, wyrażoną w art. 4 rozporządzenia, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym szkoda powstała. Zgodnie z zakazem odesłania, chodzi tu jedynie o normy merytoryczne, a nie kolizyjne (prawa prywatnego międzynarodowego).

Jednakże, jeżeli poszkodowany i odpowiedzialny mają w chwili powstania szkody miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa.

Rozporządzenie operuje też pojęciem tzw. ściślejszego związku. Jeżeli zobowiązanie wykazuje znacznie ściślejszy związek z innym krajem (polegający przykładowo na istnieniu umowy między stronami, związanej z czynem niedozwolonym), to należy zastosować prawo ‘ściślej związane’.

Szczególna odpowiedzialność za produkt

Przy normowaniu prawa właściwego dla zobowiązania z tytułu szkody wyrządzonej przez produkt, rozporządzenie dopuszcza aż 6 możliwości:

a. Jeżeli poszkodowany i odpowiedzialny mają w chwili powstania szkody miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa,

b. Prawo państwa zwykłego pobytu poszkodowanego, jeżeli tam produkt został wprowadzony do obroty,

c. Prawo państwa, w którym nabyto produkt, jeżeli został on tam wprowadzony do obrotu,

d. Prawo państwa, gdzie powstała szkoda, jeżeli tam został wprowadzony do obrotu produkt,

e. Jeżeli osoba odpowiedzialna nie mogła przewidzieć wprowadzenia produktu do obrotu w państwie wymienionym w pkt. b, c, d, stosuje się prawo państwa jej zwykłego pobytu,

f. W przypadku szczególnego związku (rozumianego podobnie jak w przypadku reguły ogólnej), należy zastosować prawo państwa, z którym zobowiązanie wykazuje szczególny związek.

Wskazanie prawa właściwego polega na tzw. kaskadzie, tj. należy zawsze sprawdzić, czy w rachubę nie wchodzi poprzednia możliwość prawa właściwego, a dopiero następnie odwoływać się do kolejnych punktów. Uniwersalne jest jedynie stosowanie tzw. ścisłego związku, który przełamuje łączniki zwykłego pobytu i miejsca powstania szkody.

Zakres prawa właściwego

Pojęcie szkody obejmuje na gruncie rozporządzenia wszelkie następstwa czynu niedozwolonego.

Prawo wskazane przez rozporządzenie, lub wybrane przez strony określa w szczególności:

-podstawę i zakres odpowiedzialności, jej ograniczenia i ewentualną współodpowiedzialność,

-istnienie, charakter i ocenę szkody, a także dochodzonego sposobu jej naprawienia,

-osoby uprawnione do odszkodowania za szkody poniesione osobiście,

-sposoby wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie i terminy zawite,

– kwestie zbywalności roszczenia o naprawienie szkody, w tym ewentualne jego dziedziczenie,

Wybór prawa właściwego przez strony

Poza regułami narzuconymi przez rozporządzenie, strony uprawnione są do poddania swoich stosunków wybranemu przez siebie prawu. Istnieją od tego wyjątki, jednak w przypadku odpowiedzialności za produkt dopuszczona jest pełna swoboda wyboru. Porozumienie może nastąpić po wystąpieniu zdarzenia powodującego szkodę, lub wyjątkowo- jeżeli obie strony prowadzą działalność gospodarczą, również przed jego nastąpieniem. Wybór powinien być wyraźny lub wynikać z okoliczności, a także nie powinien naruszać praw osób trzecich.

Strony porozumienia związane są jednak prawem państwa, w którym występują wszystkie elementy stanu faktycznego związanego ze szkodą; nie jest dopuszczalne ich umowne wyłączenie.

Miejsce zwykłego pobytu

W myśl art. 23 rozporządzenia, szczególnie istotnego w przypadku odpowiedzialności za produkt, doprecyzowane zostało pojęcie zwykłego pobytu. Miejsce pobytu spółek i innych jednostek, posiadających lub nie osobowość prawną, oznacza miejsce siedziby ich zarządu. W przypadku gdy do zdarzenia doszło w ramach działalności filii, agencji lub innego oddziału, brana jest pod uwagę siedziba tych podjednostek. Z kolei jeżeli mowa o osobie fizycznej działającej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, istotne jest miejsce jej głównego przedsiębiorstwa, rozumianego funkcjonalnie, tj. miejsca, gdzie koncentruje się aktywność zawodowa danej osoby.

Polecane

Najnowsze