Przenoszenie praw z weksla niezupełnego

Przenoszenie praw z weksla niezupełnego

Uwagi ogólne.

Prawa ucieleśnione w wekslu niezupełnym in blanco mogą, przed uzupełnieniem, być przeniesione na cztery różne sposoby. Mianowicie:

1. poprzez indos;

2. przez wręczenie;

3. w wyniku cesji (przelewu) wierzytelność, przy zachowaniu warunków określonych w art. 509-518 Kodeksu cywilnego;

4. w drodze dziedziczenia.

Do przeniesienia praw z weksla zupełnego, który był pierwotnie wystawiony jako weksel in blanco stosować należy wyżej wymienione metody, czyli sposoby będące właściwe dla przeniesienia praw z weksla niezupełnego. Zastrzec jednak należy, że przeniesienie praw poprzez samo wręczenie dotyczyć może jedynie weksla, który jest zaopatrzony w indos in blanco bądź w indos na okaziciela.

Indos.

Indos jest to zamieszczane na wekslu oświadczenie w formie pisemnej, które oznacza przeniesienie praw z weksla na inną osobę, które musi zawierać, co najmniej, podpis zbywcy. Możliwość przeniesienia weksla przez indos jest przewidziana w ustawie – prawo wekslowe w przypadku, gdy weksle nie zawiera klauzuli zakazującej indosowania. Osoba, która przenosi prawa z weksla nazywa się indosantem, natomiast osoba nabywająca prawa z weksla – indosatariuszem. Do przeniesienia praw z weksla, poza zamieszczeniem indosu, konieczne jest jeszcze wydanie go nabywcy, gdyż praw z weksla nie można wykonywać bez jego posiadania. Z przenoszeniem weksli in blanco wiąże się niebezpieczeństwo rozszerzenia zakresu odpowiedzialności dłużnika, dlatego, podobnie jak to jest w przypadku weksli zupełnych, wystawca weksla in blanco ma możliwość wyłączenia możliwości przenoszenia weksla przez indos. Do indosowania weksli niezupełnych mają zastosowanie reguły, jakie rządzą indosem wekslowym. Indos powinien być napisany na wekslu lub na złączonej z nim karcie dodatkowej (przedłużku) i podpisany przez indosanta. Dopuszczalną formą indosu jest zarówno indos in blanco, jak i indos na okaziciela. Indos powinien być bezwarunkowy; warunki, od których uzależniono indos, uważa się za nienapisane; podobnie – indos częściowy jest nieważny. Skutkiem indosu jest nabycie przez indosatariusz wierzytelności wekslowej i związanego z nim uprawnienia do wypełniania weksla. Indos przenosi wszystkie prawa z weksla. Z chwilą umieszczenia na wekslu indosu i puszczenia weksla w obieg dla indosanta powstaje zobowiązanie wekslowe. Złożenie na wekslu podpisu powoduje, iż przyjmuje on na siebie odpowiedzialność za zapłatę sumy wekslowej i staje się tym samym solidarnym dłużnikiem wekslowym. Indosant jest dłużnikiem zwrotnie zobowiązanym. Oznacza to, że odpowiada on w przypadku spełnienia się przesłanek, o których mowa w art. 43 ustawy – Prawo wekslowe i dokonania w odpowiednim terminie prawidłowego protestu (art. 44).

Przelew wierzytelności (cesja).

Prawa z weksla in blanco mogą zostać przeniesione również w drodze przelewu. Przelew wierzytelności jest umową, na mocy której uprawniony posiadacz weksla przenosi na cesjonariusza daną wierzytelność. Skutkiem cesji jest przejście z majątku cedenta do majątku cesjonariusza zarówno wierzytelności inkorporowanej w wekslu niezupełnym, jak i związanego z nim uprawnienia do uzupełnienia weksla. Zastrzec trzeba, iż tak jak w każdym innym przypadku dokonywania cesji wierzytelności, tak i w przypadku weksli, cesjonariusz nabywa prawa związane w wekslem jedynie w przypadku, gdy przysługiwały one cedentowi oraz w takim samym rozmiarze jaki istniał u cedenta. Umowa przelewu wierzytelności wekslowej powinna zostać zawarta na piśmie (art. 511 KC). Konieczne jest także fizyczne przeniesienie dokumentu weksla poprzez jego wydanie. Zgodnie z treścią art. 509 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Istotne jest również postanowienie art. 512 KC, zgodnie z którym „dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie”.

Wręczenie, jako jedna z form przeniesienia praw z weksla in blanco.

Skutkiem czynności jaką jest wręczenie weksla jest przeniesienie posiadania tego dokumentu. Niektórzy przedstawiciele doktryny jednak kwestionują możliwość przeniesienia praw z weksla in blanco poprzez samo wręczenie weksla. Dopuszczając taką możliwość należy jednak zauważyć, iż metoda ta może zostać zastosowana jedynie w takim przypadku, w którym treść weksla w chwili jego wydania nie zawierała oznaczenia osoby remitenta. W wypadku przeciwnym nabywca weksla nie będzie miał możliwości uzupełnienia weksla własnym nazwiskiem, ani też możliwości wykazania swojego prawa w inny sposób.

Literatura:

1) R. Mroczkowski, R. Mroczkowska, Weksel in blanco w praktyce gospodarczej, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kard Sp. z o. o., Gdańsk 2006;

2) Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania – część szczegółowa, C.H.Beck, wyd. 8, Warszawa 2010;

3) M. Czarnecki, L. Bagińska, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa 2003;

4) I. Heropolitańska, Komentarz do ustawy – Prawo wekslowe, [w:] Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, LEX 2011

Polecane

Najnowsze