Działalność gospodarcza w Polsce może podlegać ograniczeniom z różnych przyczyn. Ograniczenia swobody jej prowadzenia, mogą przebierać różne formy i dotyczyć bardzo wielu różnych dziedzin. Jedną z form ograniczenia jest wpis do rejestru działalności regulowanej. Na czym polega ta forma reglamentacji działalności gospodarczej?
Konstytucja o wolności gospodarczej i jej ograniczeniach
Wolność działalności gospodarczej jest zagwarantowana w art. 20 Konstytucji RP, który mówi, że społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Jednak art. 22 ustawy zasadniczej dopuszcza w tym względzie ograniczenia w szczególnych przypadkach. Artykuł ten precyzuje, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Ważnym interesem publicznym mogą być w szczególności ochrona życia i zdrowia, bezpieczeństwo, ochrona środowiska czy szeroko rozumiany interes publiczny. Ta właśnie ingerencja państwa w wolność działalności gospodarczej, stanowi podstawę do reglamentacji działalności gospodarczej.
Prawo przedsiębiorców o reglamentacji działalności gospodarczej
Reglamentacja działalności gospodarczej może przybierać różne formy. Na niektóre rodzaje działalności potrzebne jest uzyskanie koncesji, zezwolenia albo właśnie wpisu do rejestru działalności regulowanej.
Ustawa prawo przedsiębiorców poświęca cały rozdział na uregulowanie kwestii reglamentacji działalności gospodarczej. Określa ona jasno, że wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny, wymaga uzyskania koncesji wyłącznie gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna albo po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia.
Działalność regulowana i jej zasady
Działalność regulowana jest najmniej wymagającą formą reglamentacji działalności gospodarczej w Polsce.
Aby wykonywać działalność regulowaną należy spełniać określone warunki do jej prowadzenia, złożyć wniosek o wpisu do rejestru działalności regulowanej oraz złożyć (jako załącznik do wniosku) oświadczenia o spełnianiu warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej.
Ustawa Prawo przedsiębiorców określa, że jeżeli odrębne przepisy stanowią, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeśli spełnia warunki określone tymi przepisami i po uzyskaniu wpisu do właściwego rejestru działalności regulowanej.
Rejestr działalności regulowanej prowadzi organ rejestrowy
Rejestr działalności regulowanej prowadzą odpowiednie organy administracji publicznej. Organ, który prowadzi rejestr działalności regulowanej dokonuje wpisu do tego rejestru, na wniosek przedsiębiorcy.
Dzieje się tak po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych prawem do wykonywania działalności regulowanej.
Przedsiębiorca podlegający wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, może złożyć wniosek wraz z oświadczeniem również w urzędzie gminy (wskazując organ prowadzący rejestr działalności regulowanej).
Wpis do rejestru – odmowa
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej, może odmówić wpisu przedsiębiorcy do rejestru:
- jeżeli wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem
- jeżeli przedsiębiorcę wykreślono z rejestru tej działalności regulowanej w wyniku wydania przez organ prowadzący rejestr decyzji o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku;
- w przypadkach określonych w przepisach szczegółowych
Należy podkreślić, że rejestry działalności regulowanej są jawne. Dane z rejestrów dotyczące firmy przedsiębiorcy oraz jego numeru identyfikacji podatkowej (NIP) są udostępniane w sieci teleinformatycznej. Co więcej, organ może udostępnić w sieci teleinformatycznej także inne dane (z uwzględnieniem przepisów o ochronie danych osobowych).
Dla przedsiębiorcy wpisanego do rejestru prowadzi się akta rejestrowe, obejmujące w szczególności dokumenty stanowiące podstawę wpisu oraz decyzje dotyczące wykreślenia wpisu.
Przedsiębiorca musi przechowywać wszystkie dokumenty, które są niezbędne do tego aby wykazał, że spełnia warunki do wykonywania działalności regulowanej.
Spełnianie przez przedsiębiorcę warunków wymaganych prawem do wykonywania działalności regulowanej podlega kontroli, w szczególności przez organ prowadzący rejestr tej działalności.
Odrębne przepisy określają w szczególności warunki wymagane prawem do wykonywania działalności regulowanej oraz tryb uzyskiwania wpisu do rejestru działalności regulowanej i wykreślenia z tego rejestru.
Przykłady działalności regulowanej. Co to jest działalność regulowana?
Działalność regulowana może być prowadzona w bardzo różnych dziedzinach. Może to być np.:
- konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin (rejestr prowadzi wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa)
- wykonywanie usług detektywistycznych (rejestr prowadzi minister właściwy do spraw wewnętrznych)
- organizowanie imprez turystycznych (rejestr prowadzi marszałek województwa)
- działalność telekomunikacyjna (rejestr prowadzi prezes UKE)
Warto również podkreślić, że Prawo przedsiębiorców stanowi, iż koncesja, zezwolenie albo wpis do rejestru działalności regulowanej – uprawniają do wykonywania działalności gospodarczej na terenie całego kraju i przez czas nieokreślony, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Z kolei jeśli przepisy regulujące daną działalność gospodarczą stanowią, że wydawanie, odmowa wydania, zmiana zakresu i cofanie koncesji i zezwoleń, a także prowadzenie rejestrów działalności regulowanej należy do zadań organów jednostek samorządu terytorialnego, to zadania te są wykonywane jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Listę rodzajów działalności gospodarczej wymagających uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej udostępnia Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy.
