Skutki zamieszczenia w wekslu klauzuli „nie na zlecenie”

Skutki zamieszczenia w wekslu klauzuli „nie na zlecenie”

Klauzula zakazująca indosowania weksla

Odpowiednim zastrzeżeniem, o którym mowa we wstępie, jest klauzula dodatkowa „nie na zlecenie”. Wprowadzenie jej do treści weksla przez wystawcę przyjmuje zazwyczaj postać dodania po imieniu i nazwisku remitenta weksla słów „ale nie na jego / jej / ich zlecenie”. Weksel z takowym zastrzeżeniem zyskuje miano rekta-weksla. Warto zaznaczyć, iż w przypadku sporządzania weksli na blankietach wekslowych zawierających już w swojej treści stwierdzenie „na zlecenie”, niedopuszczalne jest wprowadzenie omawianej klauzuli bez jednoczesnego jego wykreślenia. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny tak wewnętrznie sprzeczny weksel musiałby zostać uznany za nieważny (M. H. Koziński [w:] A. Szumański [red.], System prawa prywatnego. Tom 18. Prawo papierów wartościowych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 246.).

Skutki zamieszczenia klauzuli „nie na zlecenie” przez wystawcę

W przypadku, gdy wystawca zamieścił w wekslu klauzulę „nie na zlecenie” lub inną równoznaczną (doktryna wydaje się w tym miejscu dopuszczać terminy: „tylko” oraz „bez indosowania”) weksel może zostać przeniesiony na inną osobę jedynie w formie i ze skutkami właściwymi dla zwykłego przelewu. Oznacza to, że indos przenoszący wierzytelność z omawianym zastrzeżeniem będzie nieważny. A contrario należy stwierdzić, że klauzula nie na zlecenie nie zabrania zamieszczania na wekslu indosów nieprzenoszących wierzytelności, na przykład indosu pełnomocniczego.

Skutki zamieszczenia klauzuli „nie na zlecenie” przez indosanta

Podmiotami uprawnionymi do zamieszczania klauzuli „nie na zlecenie” są nie tylko wystawcy weksli (zarówno trasowanych jak i własnych), lecz także ich indosanci. Uprawnienie to wynika z art. 15 ust. 2 ab initio p.w. w myśl którego indosant może zabronić dalszego indosowania weksla. W tym przypadku omawiana klauzula przybiera analogiczną formę jak jej odpowiednik zamieszczany przez wystawcę (to jest umieszczenie po nazwisku indosatariusza zwrotu „ale nie na jego zlecenie”), a rozbieżności pojawiają się dopiero na płaszczyźnie jej skutków prawnych. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 in fine p.w. indosant, który zamieścił klauzulę „nie na zlecenie” nie odpowiada wobec następnych (w stosunku do swojego) indosatariuszy. Innymi słowy, każdy indos dokonany po indosie zawierającym omawianą klauzulę nie traci z tego powodu ważności, a jedynie ograniczona zostaje odpowiedzialność indosanta „nie na zlecenie” – odpowiada on tylko wobec swojego bezpośredniego następcy.

 

Bibliografia:

1. Bagińska L., Prawo wekslowe i czekowe, Wydawnictw C.H. Beck, Warszawa 2008.

2. Czarnecki M., Bagińska L., Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 1998.

3. Machnikowski P., Prawo wekslowe, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.

4. Mroczkowska R., Mroczkowski R., Weksel w praktyce od wystawienia do egzekucji. Wzory z komentarzem, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2006.

5. Szumański A., System prawa prywatnego. Tom 18. Prawo papierów wartościowych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.

Polecane

Najnowsze