Upadłość konsumencka. Podmiot oraz podstawy.

Upadłość konsumencka. Podmiot oraz podstawy.

Postępowanie w przedmiocie tzw. upadłości konsumenckiej dotyczy osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Nie należy używać tutaj pojęcia konsumenta, gdyż, mimo istnienia różnych znaczeń w całym systemie prawa, na gruncie ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (w dalszej części tekstu powoływana jako „ustawa”) ono nie występuje. Instytucja ta ma służyć osiągnięciu dwóch celów. Po pierwsze, zaspokojeniu w jak największym stopniu wszystkich wierzycieli dłużnika, po drugie, oddłużenie upadłego dłużnika. W przypadku oddłużenia chodzi o umorzenie niezaspokojonych w drodze postępowania upadłościowego wierzytelności dłużnika. To jest właśnie ten szczególny efekt, który powoduje, że tzw. upadłość konsumencka jest wyjątkowo atrakcyjną instytucją dla dłużników. Po jej przeprowadzeniu upadły dłużnik dostaje nową szansę, niejako „czyste konto”. Należy mieć jednak na uwadze, że trzeba spełnić kilka warunków określonych w ustawie, aby móc skorzystać z dobrodziejstw tej instytucji.

1. Podmiot uprawniony.

Zakres podmiotowy upadłości konsumenckiej jest określony w art. 491[1] ustawy, który wskazuje, że postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej dotyczy osób fizycznych, do których nie stosuje się przepisów działu II tytułu I części pierwszej prawa upadłościowego i naprawczego. W prostych słowach oznacza to, że upadłość konsumencką mogą ogłosić osoby fizyczne nieprowadzące w chwili ogłoszenia upadłości działalności gospodarczej lub zawodowej. Jednakże trzeba mieć na uwadze kilka dodatkowych obostrzeń. Postępowanie w przedmiocie upadłości konsumenckiej nie może dotyczyć następujących osób fizycznych, gdyż ustawodawca przyznał im zdolność upadłościową „zwykłą”:

– wspólników osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem,

– wspólników spółki partnerskiej,

– spadkobierców zmarłego przedsiębiorcy, w stosunku do którego złożono wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie roku od dnia śmierci,

– osób fizycznych, które były przedsiębiorcami, gdy od dnia zaprzestania prowadzenia przez nich działalności gospodarczej i wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok,

– osób fizycznych, które prowadziły działalność gospodarczą faktycznie, bez dopełnienia obowiązku rejestracji we właściwym rejestrze.

2. Podstawy ogłoszenia upadłości.

Ogłoszenie przez sąd w postanowieniu upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest możliwe po wystąpieniu, wskazanych w ustawie, przesłanek. Przesłanki te można podzielić na pozytywne – których wystąpienie warunkuje ogłoszenie upadłości dłużnika – oraz negatywne – których wystąpienie uniemożliwia ogłoszenie upadłości.

Do przesłanek pozytywnych zalicza się: wystąpienie stanu niewypłacalności dłużnika w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy i konieczność posiadania przez dłużnika więcej niż jednego wierzyciela, co wynika z treści chociażby art. 1, który odnosi się do „wierzycieli” a nie „wierzyciela”. Kwestia ta jest jednak w doktrynie sporna. Do przesłanek negatywnych ustawodawca zaliczył (art. 491[3] ustawy): niepowstanie niewypłacalności wskutek wyjątkowych i niezależnych od dłużnika okoliczności, w szczególności w przypadku, gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie będąc niewypłacalnym, albo do rozwiązania stosunku pracy dłużnika doszło z przyczyn leżących po stronie pracownika lub za jego zgodą. W doktrynie wskazuje się, że takimi wyjątkowymi okolicznościami są np. klęski żywiołowe, inflacja, przewlekła choroba. Zaistnienie przesłanki negatywnej spowoduje oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Oprócz tego, sąd oddali wniosek, gdy w okresie 10 lat przed jego złożeniem:

– prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część zobowiązań dłużnika, albo w którym zawarto układ,

– prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania zobowiązań swych nie wykonał,

– prowadzono postępowanie upadłościowe wg przepisów dotyczących upadłości konsumenckiej, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli,

– czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Jeżeli zostaną spełnione łącznie przesłanki pozytywne oraz nie wystąpią przesłanki negatywne, sąd przystąpi do rozpatrzenia wniosku. Postępowanie będzie się toczyć z odpowiednim zastosowaniem przepisów o upadłości likwidacyjnej.

Polecane

Najnowsze