Władza rodzicielska – cz. 1.

Władza rodzicielska – cz. 1.

Autonomia rodziców pozwala im na samodzielne działanie w sferze wychowania dziecka. Zasada ta nie jest jednak bezwzględna, ponieważ o istotnych sprawach dziecka rodzice muszą rozstrzygać wspólnie, a przy wykonywaniu czynności przekraczających zwykły zarząd potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Oznacza to, że wszelkie kwestie związane z codzienną egzystencją mogą być kształtowane samodzielnie przez każdego z rodziców. Istotne sprawy dziecka to np. wybór miejsca pobytu dziecka, zmiana nazwiska, wybór szkoły, leczenie, sposób spędzania wakacji.

KRO określa, że władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Dobro dziecka rozumiane jest jako zapewnienie mu warunków rozwoju osobowego i egzystencji materialnej. Jest to jednak termin niejednoznaczny i zawsze należy oceniać go indywidualnie.

Interes społeczny w wychowaniu dziecka jest istotny z punktu widzenia kształtowania jednostki, która to społeczeństwo będzie współtworzyć. Należy uznać, że wartością nadrzędną jest jednak dobro dziecka.

Ważnym elementem wykonywania władzy rodzicielskiej jest także wola dziecka. Rodzice przed podjęciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących dziecka powinni je wysłuchać jeżeli tylko pozwala na to rozwój umysłowy dziecka, stan zdrowia i stopień jego dojrzałości.

W polskim prawie nie istnieje nadzór sądowy nad wykonywaniem władzy rodzicielskiej. Jedynie poprzez wzgląd na dobro dziecka, w razie stwierdzenia nieprawidłowości w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, sąd może oceniać działania podejmowane przez rodziców i w nie ingerować.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej

Ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić, gdy dobro dziecka jest zagrożone. KRO przewiduje następujące sposoby ograniczenia władzy rodzicielskiej:

1) zobowiązanie rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierowanie małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierowanie rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń,

2) określenie, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddanie rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun,

3) poddanie wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego,

4) skierowanie małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania

zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,

5) zarządzenie umieszczenia małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzenie tymczasowo pełnienia funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Jednym z najczęściej stosowanych przez sądy rozwiązań jest ustanowienie nadzoru kuratora. Kurator ma obowiązek nawiązać kontakt z rodziną, pouczyć podopiecznego o prawach i obowiązkach wynikających z orzeczenia sądu oraz omówić sposób i terminy ich realizacji. Kurator udziela podopiecznemu pomocy w organizacji nauki, czasu wolnego, realizuje plan profilaktyczno-resocjalizacyjny. Kontroluje podopiecznego zarówno w miejscu jego zamieszkania, jak i nauki bądź pracy. Kurator składa przed sądem sprawozdania z wyników kontroli.

Gdy dobro dziecka nie będzie już zagrożone sąd może przywrócić rodzicom pełną władzę rodzicielską.

Instytucja ograniczenia władzy rodzicielskiej nie jest instytucją represyjną, ponieważ nie jest zależna od tego, czy zagrożenie dobra dziecka było zawinione przez rodziców czy też nie. Ma wymiar profilaktyczny – zapobiega rzeczywistym skutkom niewłaściwego wykonywania władzy rodzicielskiej. 

Polecane

Najnowsze