Odpowiedzialność spadkobiercy z tytułu zachowku, zapisu i polecenia.

Odpowiedzialność spadkobiercy z tytułu zachowku, zapisu i polecenia.

Zachowek

W chwili śmierci spadkodawcy powstaje roszczenie o zachowek. Wierzycielami są tutaj osoby wymienione w art. 991 Kodeksu Cywilnego, czyli zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Osoby te, są uprawnione na mocy kodeksu cywilnego do spadkobrania tzw. ustawowego, jedynie odrębna wola testatora spowodowała, że nie są oni dopuszczeni do dziedziczenia. Warto wspomnieć również, że osoby wymienione w art. 991 k. c. mają roszczenie o zachowek, jeżeli ich udział w spadku wynikający z testamentu nie pokrywa należnego im zachowku. Określenie osób uprawnionych do zachowku jest uzależnione od okoliczności faktycznych, bowiem osoby, które zostały wydziedziczone, niegodne dziedziczenia, odrzucające spadek czy małżonek wyłączony od dziedziczenia na mocy art. 940 k.c. traktowane są jak gdyby nie dożyły otwarcia spadku, w podobny.

Odpowiedzialność spadkobiercy

Odpowiedzialność za zapłatę kwoty pieniężnej stanowiącej zachowek ponoszą przede wszystkim spadkobiercy, jeżeli jednak wierzyciel nie uzyska od nich zaspokojenia zobowiązani w drugiej kolejności są osoby, które otrzymały od spadkodawcy darowiznę podlegającą doliczeniu do spadku. Odpowiedzialność spadkobiercy lub obdarowanego kształtuje się w zależności czy on sam jest uprawniony do zachowku czy też nie. Jeżeli nie jest w kręgu osób wymienionych w art. 991 k. c. odpowiada analogicznie jak za inne długi spadkowe. Czyli jeżeli przyjął spadek wprost odpowiada bez ograniczenia, jeżeli złożył oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza odpowiada tylko do wysokości stanu czynnego spadku. Do chwili działu spadku odpowiedzialność spadkobierców z tytułu zachowku jest solidarna. Nie należy pominąć sytuacji prawnej obdarowanego, który nie jest uprawniony do zachowku, bowiem zakres jego odpowiedzialności odpowiada wysokości wzbogacenia będącego skutkiem dokonanej przez spadkodawcę darowizny. W innej sytuacji znajduje się spadkobierca uprawniony do zachowku. Zgodnie z art. 999 k. c. jego odpowiedzialność ograniczona jest do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek. Ta regulacja ma na celu ochronę interesów spadkobiercy uprawnionego do zachowku. Ustawa gwarantuje mu w takiej sytuacji otrzymanie korzyści ze spadku równej tej jaką uzyskałby gdyby nie został powołany do dziedziczenia.

Odpowiedzialność spadkobiercy za zapisy i polecenia.

Zgodnie z art. 922 § 3 k. c. długiem spadkowym są zapisy i polecenia. Należy jednak rozróżnić te dwie kategorie. Zapis jest rozrządzeniem testamentowym zobowiązującym spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia na rzecz oznaczonej osoby. W chwili otwarcia spadku dłużnikiem staje się spadkobierca a wierzycielem zapisobierca. Polecenie zaś jest rozrządzeniem testamentowym, na mocy którego spadkodawca nakłada na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania nie czyniąc nikogo wierzycielem. W takiej sytuacji spadkobierca lub zapisobierca jest dłużnikiem, zaś po drugiej stronie tego stosunku nie występuje wierzyciel a beneficjariusz.

Zgodnie z art. 1033 k. c. odpowiedzialność za zapisy i polecenia jest zawsze ograniczona do stanu czynnego spadku. Ograniczenie to wynika z ustawy i nie jest zależne od treści złożonego oświadczenia o przyjęciu spadku wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli do dziedziczenia dochodzi kilku spadkobierców ich odpowiedzialność zależy od wielkości przypadających na nich udziałów spadkowych, chyba, że testator postanowił inaczej. Powyższe uregulowanie jest uregulowaniem szczególnym (lex specialis) w stosunku do art. 1034 § 1 k. c. bowiem pozwala spadkodawcy na samodzielne uregulowanie kwestii odpowiedzialności za zapisy i polecenia w testamencie, a także dlatego, że od chwili złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku współspadkobiercy odpowiadają pro rata parte- czyli w sposób ograniczony do wysokości ich udziałów spadkowych a nie jak wskazuje art. 1034 § 1 k. c. w sposób solidarny, chyba że spadkodawca wskaże wszystkich współspadkobierców do solidarnej odpowiedzialności. Odpowiedzialność za zapisy i polecenia zmienia się diametralnie jeżeli dłużnik jest uprawniony do zachowku. Zgodnie z uregulowaniem zawartym w art. 998 § 1 k. c. spadkobierca ponosi odpowiedzialność tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej wartość jego udziału spadkowego, który stanowi podstawę do obliczenia należnego mu zachowku. Wnioskując zatem, spadkobierca uprawniony d zachowku ma prawo żądać stosunkowego zmniejszenie zapisów i poleceń tak aby pozostał mu jego własny zachowek. Żądać tego może procesie, w trybie nieprocesowym, a także postępowaniu wszczętym przez uprawnionego zapisobiorcę w którym występuje jako pozwany.

Polecane

Najnowsze