Charakter prawny wynagrodzenia za pracę

Charakter prawny wynagrodzenia za pracę

Definicja
W literaturze podaje się różnorodne definicje wynagrodzenia za pracę. T. Nycz wskazuje, że jest to obligatoryjne, wypłacane co najmniej raz w miesiącu świadczenie o charakterze przysparzająco – majątkowym, należne pracownikowi od pracodawcy, zasadniczo za czas pracy w umówionym rozmiarze, ustalone odpowiednio do rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy. M. Święcicki wskazuje na szerszą definicję. Według autora wynagrodzenie jest obowiązkowym majątkowym świadczeniem przysparzającym pracodawcy na rzecz pracownika w zamian za wykonaną pracę oraz okoliczności prawnie równoważne świadczeniu pracy, względnie – określone przepisami okresy niewykonywania pracy. Autor definiuje więc wynagrodzenie szeroko. Stanowisko doktryny jest w tej kwestii podzielone, bowiem wielu autorów krytykuje szerokie ujęcie wynagrodzenia i nie zalicza do niego wynagrodzenia, które przypada nie z tytułu świadczonej pracy, ale innych okoliczności. W szerokim ujęciu do wynagrodzenia zaliczać będzie się także, np. wynagrodzenie gwarancyjne, za przestrój, za okres urlopu wypoczynkowego.  Krytycy tego ujęcia wskazują, że w takich okolicznościach wynagrodzenie przysługuje z innych powodów niż świadczenie pracy. Wysokość takiego wynagrodzenia ustalana jest w odmienny sposób. Za węższym ujęciem przemawia także język samego ustawodawcy. Bowiem posługuje się on pojęciem „wynagrodzenie za pracę”, a w innych przypadkach jedynie pojęciem „wynagrodzenie” (np. w przypadku wynagrodzenia gwarancyjnego). Dlatego wynagrodzenia typu gwarancyjnego i socjalnego wymagają na odrębne wyróżnienie obok (a nie w ramach) wynagrodzenia za pracę.
Cechy prawne
Niezależnie od przyjętej definicji, wynagrodzenie wyróżnia kilka cech o charakterze prawnym. Należą do nich:
– obligatoryjność i osobistość,
– charakter majątkowy i przysparzający,
– ekwiwalentność,
– periodyczność.
Obligatoryjny charakter wynagrodzenia
Wynagrodzenie ma charakter obowiązkowy. Zobowiązanie się do świadczenia pracy nieodpłatnie nie prowadzi do nawiązania stosunku pracy. Wolontariat przewidziany jest w ustawie z dnia 4 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Nie jest to wykonywanie pracy w stosunku pracy, ale świadczenie nieodpłatnych usług.  
Osobistość także wiąże się z obligatoryjnym charakterem. Koniecznym jest bowiem istnienie samego stosunku pracy między konkretnym pracownikiem i pracodawcą.
Przysparzająco – majątkowy charakter wynagrodzenia
Wynagrodzenie ma charakter majątkowy. Zasadą jest wypłata w formie pieniężnej. Częściowe spełnienie wynagrodzenia w innej formie jest dopuszczalne, gdy przewidują do przepisy prawa lub układy zbiorowe pracy.
Charakter przysparzający wyraża się w zwiększaniu aktywów po stronie pracownika. Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną.
Ekwiwalentny charakter
Wynagrodzenie jest odpowiednikiem za świadczoną pracę. Ekwiwalentność nie jest jednak równoznaczna z równowartością pracy i wynagrodzenia. Oznacza ona, że wynagrodzenie musi być odpowiednie do:
– rodzaju pracy,
– kwalifikacji wymaganych do jej wykonania,
– ilości pracy,
– jakości pracy.
Periodyczność
Wynagrodzenie płatne jest periodycznie, czyli w odstępach czasu o charakterze stałym. Według postanowień kodeksu pracy, wypłaty wynagrodzenia dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie.
Określenie wynagrodzenia
Wynagrodzenie określone jest w umowie o pracę. Umowa taka powinna
w szczególności zawierać wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia.
Przepisy prawa wskazują także na specyficzną strukturę wynagrodzenia. Doktryna wykształciła również metody wynagradzania.

Polecane

Najnowsze