Dlaczego jest tak istotna?
Wartość przedmiotu sporu (WPS) jest ważna ze względu na wymogi, jakie stawia ustawodawca co do pism procesowych. W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna. WPS wpływa także na właściwość rzeczową sądu. Od WPS zależą także koszty przez nas poniesione – będzie tu istnieć zależność między wysokościami opłat sądowych i wynagrodzenia dla pełnomocnika.
Jak obliczyć WPS?
Najprościej obliczyć WPS w przypadku spraw o roszczenia pieniężne – podana kwota pieniężna będzie stanowić WPS. W innych sprawach majątkowych trzeba będzie zastosować reguły przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego.
Istotnym jest, iż do WPS nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, których żądamy obok naszego roszczenia (głównego). Jeżeli dochodzi się kilku roszczeń jednym pozwem, należy zliczyć ich wartość.
Zasady szczegółowe
WPS w przypadku świadczeń powtarzających się stanowi suma świadczeń za jeden rok. Może się jednak zdarzyć, że świadczenia będą trwać krócej – wtedy WSP stanowić będzie suma za cały czas ich trwania.
W sprawach o:
– istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umów wymienionych w kpc, chodzi o umowy najmu lub dzierżawy,
– o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy,
WPS będzie zależeć od czasu, na jaki umowa została zawarta. Jeżeli umowa została zawarta na czas:
– oznaczony – WPS stanowić będzie suma czynszu za czas sporny, ale nie więcej niż za rok,
– nieoznaczony – WPS stanowić będzie suma czynszu za okres trzech miesięcy.
Inaczej będziemy także liczyć WPS w sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy. Tutaj także rozróżnienie będzie zależeć od podpisanej umowy. Jeśli została ona zawarta na czas:
– oznaczony – WPS stanowić będzie suma wynagrodzenia za pracę okres sporny, ale nie więcej niż za rok,
– nieoznaczony – WPS stanowić będzie suma wynagrodzenia za okres jednego roku.
Kolejna regulacja dotyczy spraw o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa. WPS oblicza się przyjmując sumę podaną przez powoda odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy. Bierze się tu pod uwagę rodzaj nieruchomości i sposób korzystania z niej.
Ostatnia z reguł dotyczy spraw o zabezpieczenie, zestaw, hipotekę. WPS stanowić będzie suma wierzytelności. Jeśli przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma wartość mniejszą niż wierzytelność, rozstrzygać będzie wartość mniejsza.
Kontrola sądu
Sąd ma prawo sprawdzenia WPS podaną przez powoda. Sąd może także zarządzić odpowiednie dochodzenie. Istnieje tu ograniczenie czasowe, bowiem po doręczeniu pozwu pozwanemu sprawdzenie może nastąpić jedynie na zarzut pozwanego (zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy). Sąd ustala WPS co do zasady na posiedzeniu niejawnym, ale możliwość przeprowadzenia rozprawy nie jest tu wykluczona. Po ustaleniu WPS nie polega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania.
Reguły dotyczące obliczania WPS mogą wydawać się skomplikowane, ale kiedy ma się na uwadze zasady przewidziane przez przepisy kpc, na pewno zawsze uda nam się ją obliczyć w sposób prawidłowy.