Zarzuty apelacyjne i ich uzasadnienie

Zarzuty apelacyjne i ich uzasadnienie

Jedynie w postępowaniu uproszczonym apelację można oprzeć o wskazane w Kodeksie postępowania cywilnego zarzuty, czyli naruszenie prawa materialnego lub przepisów postępowania. Sformułowanie to jest jednak bardzo ogólne i należy je skonkretyzować.

Zarzuty w praktyce dotyczą naruszenia prawa procesowego, niewłaściwego spostrzegania stanu faktycznego oraz błędnego rozstrzygnięcia problemów prawnych. Naruszenie prawa materialnego może polegać na naruszeniu prawa przez jego błędną wykładnię, czy naruszeniu prawa przez jego niewłaściwe zastosowanie.

Prawo materialne to Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego (na obszarze działania organów, które to prawo ustanowiły), prawo unijne, które stanowi część obowiązującego systemu prawnego.

Naruszenie prawa procesowego może polegać na niezgodnym z przepisami prawa działaniu sądu, ale także na niedopuszczeniu do działania innych podmiotów procesowych albo na zezwalaniu im na dokonywanie czynności sprzecznych z prawem procesowym.

Sąd drugiej instancji będzie badał jedynie te zarzuty, które strona skarżąca podniosła w apelacji. Nawet widząc inne błędy popełnione przez sąd pierwszej instancji, sąd drugiej instancji nie będzie mógł ich skorygować. Wyjątkiem są tzw. podstawy nieważności, które sąd bada z urzędu, ale jedynie w granicach zaskarżenia orzeczenia przez stronę (ponieważ niezaskarżona część orzeczenia stała się już prawomocna).

Orzeczenia dotknięte nieważnością wywołują skutki prawne, a mogą być tych skutków pozbawione tylko, gdy zostaną uchylone przez sąd drugiej instancji. Nie istnieje zatem nieważność z mocy samego prawa.

Podstawy nieważności to:

1. niedopuszczalność drogi sądowej,

2. nieposiadanie przez stronę zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo, gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,

3. toczenie się między tymi samymi stronami o to samo roszczenie sprawy wcześniej wszczętej lub wcześniejsze prawomocne osądzenie takiej  sprawy,

4. sprzeczny z przepisami prawa skład sądu orzekającego albo branie udziału w rozpoznaniu sprawy przez sędziego wyłączonego z mocy ustawy,

5. pozbawienie strony możności obrony swoich praw,

6. orzekanie sądu rejonowego w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu,

7. brak jurysdykcji krajowej.

Po wniesieniu apelacji można zmieniać zarzuty, ale nie można zmieniać zakresu zaskarżenia.

Gdy sąd drugiej instancji stwierdzi, że zachodzą przyczyny nieważności opisane w pkt 1-3 i 7, uchyli orzeczenie sądu pierwszej instancji i odrzuci pozew lub umorzy postępowanie.

W pozostałych przypadkach, gdy przyczyny nieważności stanowią poważne, rażące wadliwości, sąd drugiej instancji uchyli orzeczenie sądu pierwszej instancji i zniesie postępowanie w takim zakresie, w jakim dotknięte jest ono nieważnością i przekaże sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Niedopuszczalność drogi sądowej zachodzi w przypadku, gdy sądy powszechne nie są kompetentne do rozpoznawania danej sprawy, bo nie jest ona sprawą cywilną (tylko np. administracyjną i właściwym do jej rozpoznania będzie sąd administracyjny), bądź jest sprawą cywilna, ale z mocy przepisów prawa sądy powszechne nie są kompetentne do jej rozpoznania.

Wątpliwości budzi podstawa nieważności dotycząca pozbawienia strony możliwości działania. Wydaje się, że strona nie musi być całkowicie pozbawiona możności działania, tzn., że podstawa nieważności zajdzie już w przypadku, gdy strona była pozbawiona tej możliwości tylko częściowo. Nie będzie to jednak sytuacja, gdy strona wzięła udział w postępowaniu, mimo nie doręczenia jej wezwania.

 Sąd Najwyższy uznał, że nieprzyznanie stronie w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji pomocy prawej z urzędu, w przypadku, gdy zachodziły przesłanki do udzielenia takiej pomocy, stanowi uniemożliwienie stronie działania i jest przesłanką nieważności postępowania.

Polecane

Najnowsze