Zdolność do czynności prawnych – cz. 2

Zdolność do czynności prawnych – cz. 2

Ograniczoną zdolność od czynności prawnych maja osoby, które ukończyły lat trzynaście, ale nie uzyskały pełnoletniości poprzez ukończenie osiemnastego roku życia bądź poprzez zawarcie małżeństwa. Rodzimy ustawodawca inaczej określił granicę wieku, którą dzieli brak zdolności do czynności prawnych a ograniczona zdolność prawna niż ustawodawca niemiecki, który za wiek graniczny przyjął ukończenie siódmego roku życia (§ 106 Bürgerliches Gesetzbuch).

Prawodawca wyszedł z założenia, iż dopiero osoba, która ukończyła trzynasty rok życia charakteryzuje się takim stopniem rozwoju fizycznego i psychicznego, że może prowadzić sama niektóre swoje sprawy. Ratio legis tego rozwiązania to potrzeby współczesnego obrotu i możliwość skutecznego zawierania przez osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych nieskomplikowanych podstawowych umów (M. Serwach [w:] Kodeks…, s. 195-196).

Ograniczony w zdolności do czynności prawnych może występować w obrocie w dwojaki sposób to znaczy osobiście albo jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (M. Pazdan [w:] Kodeks…, s. 99).

Taki podmiot może dokonywać czynności prawnych sam, ale do ich ważności potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. Zasada ta doznaje jednak wielu wyjątków, ponieważ sytuacja małoletniego, który ukończył trzynaście lat, ale nie osiągnął pełnoletniości może być trojakiego rodzaju.

Po pierwsze może sam dokonywać czynności prawnych zobowiązujących i rozporządzających, ale do ich ważności potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego.

Po drugie ma pełną zdolność do czynności prawnych w sytuacjach czynności prawnych nie będących ani rozporządzającymi, czyli zwiększającymi pasywa lub zmniejszającymi aktywa ani zobowiązującymi, zawierania umów należących do drobnych, codziennych spraw, nawiązania stosunku pracy zgodnie z przepisami o pracowniku młodocianym, rozporządzania swoim zarobkiem, podejmowania wszystkich czynności prawnych w stosunku do rzeczy, które przedstawiciel ustawowy oddał małoletniemu do swobodnego użytku, chyba ze wymagana jest zgoda sadu opiekuńczego.

Po trzecie niektóre czynności nie mogą być w ogóle dokonywane przez osobę ograniczona w zdolności do czynności prawnych np. sporządzenie i odwołanie testamentu. Jednakże uprawnienia przysługujące małoletniemu nie oznaczają wyłączenia uprawniania przedstawiciela ustawowego do dokonywania tego typu czynności prawnych (A. Wolter, Prawo…, s. 170-173).

J.Strzebińczyk wyraża słuszny pogląd, że wobec obserwowanego coraz szybszego tempa rozwoju młodych pokoleń wydaje się zasadnym rozważenie obniżenia wieku granicznego rozdzielającego brak zdolności do czynności prawnych z ograniczona zdolnością do czynności prawnych (J. Strzebińczyk [w:] Kodeks…, s. 39).

Pełna zdolność do czynności prawnych to wyznaczona normami prawnymi zdolność do dokonywania czynności stanowiących czynności prawne, które powodują zmianę sytuacji prawnej danej osoby. Przysługuje ona osobom pełnoletnim, zgodnie z regulacją przepisu art. 11 w związku z art. 10 k.c., które mogą dokonywać wszystkich czynności prawnych, jeżeli nie zostały ubezwłasnowolnione częściowo bądź całkowicie. Taka osoba ma tez zdolność procesową w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (A. Wolter, Prawo…, s. 173).

Polecane

Najnowsze