Wysokość podatku od zapisu testamentowego określa się według ustawy z 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn. W myśl artykułu 1 niniejszej ustawy podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia – co będzie przedmiotem rozważań w niniejszym artykule.
Jeżeli spadkobierca należy do trzeciej grupy podatkowej, a zatem gdy nie jest małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, zięciem, synową, rodzeństwem, ojczymem, macocha i teściem testatora ( I grupa podatkowa) i nie należy do zstępnych rodzeństwa, rodzeństwa rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwa małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych testatora( II grupa podatkowa) podatek od uzyskanego przysporzenia oblicza się w sposób określony w art. 15 wskazanej ustawy. Ustawodawca upraszcza stosunkowo skomplikowany system obliczania wysokości podatku poprzez przedstawienie go w postaci tabeli.
|
Kwoty nadwyżki w zł |
Podatek wynosi |
|
|
ponad |
do |
|
|
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej |
||
|
|
10 278 |
3% |
|
10 278 |
20 556 |
308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł |
|
20 556 |
|
822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł |
|
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej |
||
|
|
10 278 |
7% |
|
10 278 |
20 556 |
719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
|
20 556 |
|
1 644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł |
|
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej |
||
|
|
10 278 |
12% |
|
10 278 |
20 556 |
1 233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
|
20 556 |
|
2 877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł |
Jak widać punktem wyjścia dla obliczeń jest nadwyżka wartości stanowiących masę spadkową własności rzeczy i praw majątkowych ponad kwotę wolną od podatku, która dla trzeciej grupy podatkowej wynosi 4 902,00 zł. Sposób obliczenia podatku możemy przedstawić na przykładzie. Wyobraźmy sobie, że dziedziczymy mieszkanie o wartości 200 000,00zł. W przypadku nadwyżki podstawy opodatkowania ( czyli wartości wzbogacenia) ponad kwotę wolną od podatku o 20 556 zł i więcej wynosi on 2 877 zł 90 gr i 20 % od nadwyżki ponad 20 556 zł. Jeżeli zatem wartość mieszkania będącego przedmiotem dziedziczenia wyniesie 200 000,00zł, podatek oblicza się w sposób następujący:
– należy odjąć od podstawy opodatkowania kwotę wolną od podatku dla trzeciej grupy podatkowej: 200 000,00zł – 4 902,00zł = 195 098,00zł
– od otrzymanej różnicy odejmujemy 20 556,00zł: 195 098,00zł – 20 556,00zł = 174 542,00zł
– podatek wynosi zatem 2 877,90zł + 20% x 174 542,00zł = 37 786,30zł
W świetle przepisów wskazanej ustawy przy nabyciu prawa do lokalu lub budynku mieszkalnego tytułem dziedziczenia przez osobę należącą do trzeciej grupy podatkowej pomniejszenie podstawy opodatkowania, a zatem i zmniejszenie wysokości należnego podatku, możliwe jest jedynie, gdy osoba ta sprawowała opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza. ( Art. 16 ust. 1 pkt 3 Ustawy). Ulga taka przysługuje jednakże wyłącznie tym spadkobiercom, którzy spełnią inne określone w art. 16 przedmiotowej ustawy warunki m.in. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego.Przedmiotowa ulga polega na tym, iż do podstawy opodawkowania nie wlicza się czystej wartości lokalu lub budynku do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 jego powierzchni użytkowej.
Należy pamietać, iż przy nabyciu w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Podatnicy podatku są obowiązani złożyć w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru.
