Jaki jest przedmiot umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie?
Przedmiotem umowy mogą być rzeczy ruchome. Zwolennicy tej formy zabezpieczenia wierzytelności dopuszczaj by właśnie rzeczy ruchome stanowiły zabezpieczenie. Problem pojawia się w przypadku nieruchomości, gdyż sceptycy uważają, że jest to przeniesienie własności nieruchomości pod warunkiem, co jest przecież sprzeczne z art. 157 § 1 k.c. Argumentacja ta znajduje uzasadnienie w przypadku zawarcia umowy pod warunkiem rozwiązującym, w przypadku umowy zawartej pod warunkiem zawieszającym przeniesienie własności nieruchomości następuje bezwarunkowo. Warunkowe jest jedynie zobowiązanie wierzyciela do ponownego przeniesienia własności nieruchomości z powrotem na dłużnika.
Treść umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie
Z uwagi na fakt, że umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie nie jest uregulowana w przepisach ustawowych strony umowy powinny w możliwie najbardziej szczegółowy sposób określić treść wiążącego ich stosunku zobowiązaniowego. Charakterystyczną cechą umowy przewłaszczeniowej jest fakt, że przedmiot przewłaszczenia pozostaje we władaniu dłużnika. Taka sytuacja powoduje ryzyko dla wierzyciela, że rzecz będąca przedmiotem umowy zostanie nabyta przez osobę trzecią, która działa w dobrej wierze. Ewentualną ochroną praw wierzyciela mogłoby być oznaczenie rzeczy, w taki sposób który uwidaczniałby, że jest ona przedmiotem umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie. Z uwagi na fakt, że rzecz pozostaje we władaniu dotychczasowego właściciela w treści umowy strony powinny w szczegółowy sposób uregulować szereg praw i obowiązków przysługujących zarówno dłużnikowi jak i wierzycielowi. Najistotniejszym elementem stanowiącym treść umowy jest uregulowanie zasad zaspokojenia z przedmiotu przewłaszczenia. Mogłoby się wydawać, że wierzyciel stając się właścicielem rzeczy ma nieograniczone prawo do decydowania o jej losie, jednak już z samej konstrukcji przewłaszczenia na zabezpieczenie a także z uwagi na jego cel gospodarczy można wnioskować, jego prawa do danej rzeczy są ograniczone. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie nie powinna być źródłem wzbogacenia się wierzyciela kosztem dłużnika, przedmiot umowy spełnia jedynie funkcję zabezpieczenia wierzytelności. Z uwagi na to, że umowa ta nie jest uregulowana ustawowo postanowienia umowne powinny być określone bardzo precyzyjnie.
Zaspokojenie się wierzyciela z przedmiotu przewłaszczenia
Najczęstszym sposobem zaspokojenia się wierzyciela z przedmiotu przewłaszczenia jest po prostu przepadek przedmiotu, pozostaje on własnością wierzyciela ze skutkiem zaspokojenia się z zabezpieczonej wierzytelności. Z racji tego, że przedmiot umowy pozostaje we władaniu dłużnika, w umowie konieczne jest postanowienie obligujące go do wydania rzeczy wierzycielowi. Problematyczną kwestią jest sytuacja w której przedmiot przewłaszczenia swą wartością przewyższa wielkość zabezpieczanej przez niego wierzytelności. W szczególności problem pojawia się wtedy gdy w umowie strony nie uregulowały obowiązku wierzyciela do ewentualnego zwrotu różnicy wynikającej z tego, że przedmiot zabezpieczenia ma wartość wyższą od wierzytelności. Taką sytuację można rozwiązać bezkonfliktowo, wskazując w umowie obowiązek sprzedaży przedmiotu przewłaszczenia oraz zwrot pozostałej po zaspokojeniu wierzyciela nadwyżki. Umowa regulująca taki sposób zaspokojenia się wierzyciela powinna również dokładnie określać w jaki sposób powinna owa sprzedaż nastąpić.
