Jednostronna czynność prawna
Za jednostronną czynność prawną zwykło się uważać, czynność podmiotu prawa cywilnego, która dochodzi do skutku przez złożenie tylko jednego oświadczenia woli. Typowymi przykładami jednostronnych czynności prawnych jest wypowiedzenie umowy dzierżawy oraz sporządzenie testamentu. Warto zauważyć, iż darowizna, powszechnie uznawana za jednostronną czynność prawną, jest w rzeczywistości umową, o czym wyraźnie traktuje art. 888 § 1 k.c. Zgodnie z jego brzmieniem przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Art. 104 k.c. – jednostronne czynności prawne dokonane przez pełnomocnika bez umocowania albo z przekroczeniem jego zakresu
Artykuł 104 zd. 1 k.c. ustanawia zasadę, zgodnie z którą jednostronne czynność prawne dokonane przez pełnomocnika bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu są nieważne (sankcja bezwzględnej nieważności). Wyjątek od powyższej reguły wprowadza zd. 2 omawianego przepisu w myśl którego gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisu o zawarciu umowy bez umocowania. Będzie miał więc w tym przypadku zastosowanie art. 103 k.c., który w tym przypadku skutkować głównie będzie powstaniem sankcji bezskuteczności zawieszonej dokonanej jednostronnej czynności prawnej (art. 103 § 1 k.c. w związku z art. 104 k.c.). Odpowiednie zastosowanie będzie rzecz jasna także obejmowało pozostałe dwa paragrafy art. 103 k.c.
Art. 105 k.c. – jednostronne czynności prawne dokonane przez pełnomocnika po wygaśnięciu umocowania
Tak jak umowy, tak też jednostronne czynności prawne dokonane przez pełnomocnika po wygaśnięciu umocowania i w jego pierwotnych granicach uważa się za ważne, chyba, że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć. Konstrukcja przepisu art. 105 k.c. („chyba, że”) wskazuje, że ciężar udowodnienia wiedzy lub zaniedbania strony kontraktującej, odnoszącego się do nieistnienia aktualnego umocowania, spoczywa na pierwotnym mocodawcy.
Bibliografia:
1. Gniewek E. [red.], Kodeks cywilny. Komentarz., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.
2. Gniewek E. [red.], Podstawy prawa cywilnego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.
3. Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.