Czym jest oferta?
Oferta to oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy. Takie oświadczenie określa istotne postanowienia tej umowy. Propozycja zawarcia umowy ma przy tym charakter stanowczy. Oświadczenia o innym charakterze (niepełne, niestanowcze) stanowią zaproszenia do zawarcia umowy. W przypadku wątpliwości, czy mamy do czynienia z ofertą należy sięgnąć do art. 65 kodeksu cywilnego. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Jeżeli i to nie da rozwiązania, należy posłużyć się art. 71 KC, zgodnie z którym ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy.
Ważnym jest także oznaczenie podmiotu, który składa ofertę (nazywa się go oferentem) oraz podmiotu, który jest jej adresatem (jest to oblat).
Skutki prawne złożenia oferty
Złożenie oferty kwalifikowane jest jako jednostronna czynność prawna, a oblat ma uprawnienie do jej przyjęcia. Oferta będzie więc wiązać oferenta, a to jej adresat decyduje o jej przyjęciu. Sam stan związania powstaje w zależności od tego, czy oferta skierowana jest do indywidualnie określonego adresata (wtedy znajdzie zastosowanie art. 61 i wiąże od momentu, gdy doszło do adresata w taki sposób, że mógł on się zapoznać z jej treścią) czy do nieoznaczonego kręgu adresatów (wtedy oferta wiąże od chwili ogłoszenia). Art. 66§2 wskazuje czas związania. Od pewnych momentów bowiem oferent nie jest ofertą związany. Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, że oferent związany jest ofertą bezterminowo. Można wyznaczyć następujące sytuacje:
- 1. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie.
- 2. Oferta złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia. Należy mieć tu na uwadze, że jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem, lecz z jego treści lub z okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę, iż wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje umowę za niezawartą.
- 3. Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.
Elektroniczny sposób składania ofert jest specyficzny, dlatego ustawodawca poświęcił mu dodatkowy przepis. Nałożone zostały na przedsiębiorcę dodatkowe obowiązki informacyjne (także gdy przedsiębiorca zaprasza do rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób). Musi on poinformować drugą stroną w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:
– czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy,
– skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty,
– zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy,
– metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie,
– językach, w których umowa może być zawarta,
– kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej.
Jednak regulacji tej nie stosuje się do zawierania umów przy pomocy poczty elektronicznej albo podobnych środków porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także w stosunkach między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły.
Zmiana lub cofnięcie oferty
Oferta może być zmieniona lub cofnięta jeśli jest skierowana do nieokreślonego kręgu adresatów. Jednak taka zmiana nie dotyczy osób, które ofertę już przyjęły i umowa została już zawarta (a także, gdy elektronicznie potwierdziły przyjęcie oferty). Ponadto w stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.
Przyjęcie oferty
Przyjęcie oferty następuje przez złożenie oświadczenia oferentowi. Jednak przyjęto także tzw. milczące przyjęcie oferty. Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać. Szczególne rozwiązanie przyjęte zostało także między przedsiębiorcami. Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty.
Ważnym jest także, że przyjęcie oferty z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się to za nową ofertę. Tu także przyjęto specyficzne rozwiązania w stosunkach między przedsiębiorcami. W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli:
– w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń,
– oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy,
– druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała.
