Postępowanie egzekucyjne składa się z trzech faz:
1. postępowanie o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności – na tym etapie dłużnik otrzymuje podstawę egzekucji w postaci tytułu wykonawczego;
2. właściwe postępowanie egzekucyjne – na tym etapie prowadzona jest egzekucja np.: z ruchomości czy z rachunku bankowego;
3. postępowanie podziałowe – na tym etapie następuje podział sumy uzyskanej z egzekucji, zwłaszcza w przypadkach, gdy uzyskana w toku egzekucji suma pieniężna nie pozwala na zaspokojenie wszystkich wierzytelności (W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008, s. 25 i 420);
Organ egzekucyjny
Organem egzekucyjnym jest: sąd rejonowy, komornik sądowy oraz w wypadkach przewidzianych w ustawie zarządca (A. Marciniak, Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2008, s. 80).
Tytuł wykonawczy
Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Zgodnie z przepisem art. 776 k.p.c. tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Tytuł egzekucyjny to dokument urzędowy stwierdzający istnienie i zakres nadającego się do egzekucji roszczenia wierzyciela i jednocześnie istnienie oraz zakres obowiązku prawnego dłużnika (E. Wengerek, Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1970, s. 134). Klauzulę wykonalności nadaje się tytułowi egzekucyjnemu na wniosek wierzyciela. Jednakże w przypadku tytułu egzekucyjnego, który mógł być wydany z urzędu, zasądzającemu alimenty czy też nakazowi zapłaty po jego uprawomocnieniu sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu (W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008, s. 435)
Przepis art. 777 k.p.c. zawiera katalog tytułów egzekucyjnych. Tytułami egzekucyjnymi są:
1. orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;
2. orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,
3. wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem;
4. ugoda przed mediatorem,
5. inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
6. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub uiszczenia rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, lokalu, nieruchomości lub statku wpisanego do rejestru gdy termin zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany;
7. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
8. akt notarialny, w którym właściciel nieruchomości albo wierzyciel wierzytelności obciążonych hipoteką, niebędący dłużnikiem osobistym, poddał się egzekucji z obciążonej nieruchomości albo wierzytelności, w celu zaspokojenia wierzyciela hipotecznego, jeżeli wysokość wierzytelności podlegającej zaspokojeniu jest w akcie określona wprost albo oznaczona za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, i gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia egzekucji o część lub całość roszczenia, jak również wskazany jest termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności.
9. akt notarialny, w którym niebędący dłużnikiem osobistym właściciel ruchomości lub prawa obciążonych zastawem rejestrowym albo zastawem, poddaje się egzekucji z obciążonych składników w celu zaspokojenia zastawnika
Poza tym podstawą egzekucji mogą być również dokumenty niezaopatrzone w klauzulę wykonalności, jeżeli taką możliwość dopuszcza ustawa. Jest to:
prawomocne postanowienie sądu lub komornika o ukaraniu grzywną;
prawomocne postanowienie komornika w przedmiocie kosztów egzekucji;
orzeczenia sądów administracyjnych co do kosztów i grzywien, które podlegają egzekucji sądowej (K. Flaga-Gieruszyńska [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, A. Zieliński (red.), art. 776 k.p.c., Legalis).
Wyróżnia się następujące rodzaje egzekucji ze względu na sposób przeprowadzenia:
a. egzekucja z ruchomości;
b. egzekucja z wynagrodzenia za pracę;
c. egzekucja z rachunków bankowych;
d. egzekucja z innych wierzytelności;
e. egzekucja z innych praw majątkowych;
f. egzekucja z nieruchomości;
g. egzekucja z ułamkowej części nieruchomości;
h. egzekucja z użytkowania wieczystego;
i. egzekucja uproszczona z nieruchomości;
j. egzekucja ze statków morskich;
k. egzekucja przez zarząd przymusowy;
l. egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego (W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008, s. 423)