Projektant budowlany. Jego prawa i obowiązki

Projektant to jedna z najważniejszych osób w procesie budowlanym. Kim jest projektant budowlany? Co może i co powinien robić projektant? Prawo Budowlane wylicza szereg zadań tej osoby. Na projektancie spoczywają bardzo istotne obowiązki, które stanowią, że jest on niezwykle ważnym uczestnikiem procesu budowlanego.

Według Prawa Budowlanego, projektant budowlany jest obok inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego i kierownika budowy lub kierownika robót, uczestnikiem procesu budowlanego.

Podstawowe obowiązki projektanta budowlanego

Głównym obowiązkiem projektanta budowlanego jest oczywiście opracowanie projektu budowlanego. Musi on być opracowany w zgodzie ze wszystkimi obowiązującymi przepisami (ustawy, decyzje administracyjne, zasady wiedzy technicznej).

W razie potrzeby, obowiązkiem projektanta jest też zapewnienie udziału w opracowaniu projektu osób, które mają uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.

Obowiązkiem projektanta jest również skoordynowanie techniczne projektów wykonanych przez osoby, które mają uprawnienia budowlane w różnych specjalnościach. Polega to na tym, że muszą zostać uwzględnione tutaj zasady bezpieczeństwa, specyfika projektu i zapewnienie jego zgodności z projektem zagospodarowania działki.

Projektant budowlany musi też: sporządzić informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, określić obszar oddziaływania obiektu oraz uzyskać wymagane opinie, uzgodnienia i sprawdzenia rozwiązań projektowych.

Należy pamiętać, że inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego. Może tego dokonać także organ administracji architektoniczno-budowlanej.

W jakim zakresie?

• stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem
• uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego

Wyjątek w tym wypadku mogą stanowić np. projekty obiektów o prostej konstrukcji, np.: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.

Projektant musi zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego pod względem zgodności z przepisami w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności.

Prawa projektanta budowlanego

W czasie realizacji budowy, projektant ma prawo:

1. wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji
2. żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:

• stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia
• albo wykonywania ich niezgodnie z projektem

Jak zostać projektantem budowlanym?

W zależności od posiadanego wykształcenia i zakresu odbytej praktyki zawodowej egzamin potrzebny do uzyskania uprawnień budowlanych jest przeprowadzany na:

1. projektowanie w danej specjalności;
2. kierowanie robotami budowlanymi w danej specjalności;
3. albo projektowanie i kierowanie robotami budowlanymi w danej specjalności.

Uprawnienia budowlane mogą być udzielane do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w ograniczonym zakresie lub bez ograniczeń. W uprawnieniach budowlanych należy określić specjalność i ewentualną specjalizację techniczno-budowlaną oraz zakres prac projektowych lub robót budowlanych objętych danym uprawnieniem.

Projektant może bowiem otrzymać uprawnienia budowlane w różnych specjalnościach: architektonicznej, konstrukcyjno – budowlanej, drogowej, mostowej, kolejowej, wyburzeniowej, telekomunikacyjnej, instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych, instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych.

W ramach tych specjalności mogą być wyodrębniane specjalizacje techniczno-budowlane.

Jeśli chcemy uzyskać specjalizację techniczno-budowlaną, to musimy odbyć pięcioletnią praktykę w zawodzie w zakresie specjalizacji w ramach posiadanych uprawnień budowlanych bez ograniczeń:

1. przy sporządzaniu projektów – w przypadku specjalizacji do projektowania;
2. na budowie – w przypadku specjalizacji do kierowania robotami budowlanymi.

Uzyskanie uprawnień budowlanych w różnych specjalnościach, wymaga:

1. do projektowania bez ograniczeń:
   • ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,
   • odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,
   • odbycia rocznej praktyki na budowie;
2. do projektowania w ograniczonym zakresie:
   • ukończenia:
     • studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności lub
     • studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalności,
   • odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,
   • odbycia rocznej praktyki na budowie;

Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie

Prawo budowlane uznaje projektanta, za osobę, która pełnić będzie samodzielną funkcję techniczną w budownictwie. Funkcja ta, w szczególności wiąże się z działalnością, która zmierza do fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązywania zjawisk architektonicznych i technicznych oraz techniczno – organizacyjnych. Obejmują one:

1. projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i technicznych oraz sprawowanie nadzoru autorskiego;
2. kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi;
3. kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrolę techniczną wytwarzania tych elementów;
4. wykonywanie nadzoru inwestorskiego;
5. sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych