Model spółki jawnej. Prowadzenie spraw spółki.
Wskazany model opiera się przede wszystkim na przepisach Kodeksu spółek handlowych odnoszących się do spółki jawnej. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 89 KSH, w sprawach, które nie zostały uregulowane przepisami odnoszącymi się do spółki partnerskiej, stosuje się przepisy o spółce jawnej, gdzie dodano, iż ustawa może stanowić inaczej.
Przepisy kodeksu spółek handlowych nie regulują jednoznacznie kwestii odnoszących się do prowadzenia spraw w spółce partnerskiej. W konsekwencji należy przyjąć, iż zgodnie z art. 39 § 1 KSH w zw. z art. 89 KSH każdy partner-wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 38 KSH prowadzenie spraw nie może być powierzone osobom trzecim. Należy przy tym wskazać, iż przez prowadzenie spraw spółki doktryna rozumie stosunki wewnętrzne w spółce.
Prowadzenie spraw w spółce partnerskiej w pierwszym rzędzie opiera się na tym, iż partnerzy mogą bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jedyną przeszkodą takiego załatwiania sprawy może być sprzeciw jednego ze wspólników złożony przed dokonaniem wskazanej czynności. Czynności, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności nie są ujęte ani zdefiniowane w ustawie. Jednakże przyjmuje się, iż są to czynności zawierane w życiu codziennym, które między innymi nie dotyczą kwestii, które w sposób znaczny ingerują w majątek spółki. Może się również zdarzyć, iż do podjęcia sprawy z zakresu zwykłych czynności spółki potrzebna będzie uchwała wspólników. Wówczas na podstawie art. 42 KSH konieczna jest jednomyślność wspólników posiadających prawo prowadzenia spraw spółki.
Ustawodawca rozróżnia dodatkowo sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności oraz czynność nagłą. Pierwszy przypadek uregulowany jest w art. 43 KSH i w momencie, gdy taka sytuacja nastąpi, konieczna jest jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, nawet tych, którzy nie mają prawa prowadzenia spraw spółki. Wskazać bowiem należy, iż prawo prowadzenia spraw może zostać wspólnikowi odebrane na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, gdzie przesłanką do takiej możliwości są ważne powody (art. 47 KSH).
Czynność nagła z kolei to taka, której niedokonanie może wyrządzić spółce poważną szkodę. Wówczas więc, wspólnik, który ma prawo prowadzenia spraw spółki może tej czynności dokonać nawet bez uchwały wspólników.
Istotne jest, iż na podstawie przepisu art. 46 KSH wspólnik nie może rościć sobie wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki.
Model spółki jawnej. Reprezentacja spółki.
Tak samo, jak w przypadku prowadzenia spraw spółki wygląda kwestia jej reprezentacji w odniesieniu do przyjętego modelu spółek osobowych. Różnica jest jednak w tym, iż inaczej wyglądają aspekty związane z wykluczeniem partnera od reprezentacji.
Wstępnie należy wskazać, iż zgodnie z przepisem art. 96 KSH każdy partner ma prawo do reprezentowania spółki, chyba że umowa stanowi inaczej. Reprezentacja spółki oznacza możliwość dokonywania wszelkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Należy dodać, iż ograniczenie wspólnikowi spółki partnerskiej prawa do reprezentacji nie wywołuje skutków wobec osób trzecich, a powoduje jedynie odpowiedzialność tego partnera wobec spółki. Przyjętą w polskim ustawodawstwie zasadą jest reprezentacja jednoosobowa, co oznacza, że jeden wspólników może dokonywać czynności samodzielnie. Jednakże możliwe są modyfikacje tej reguły. Może się zdarzyć, iż dokonanie czynności będzie mogło nastąpić jedynie we współpracy dwóch partnerów bądź jednego partnera z prokurentem.
Jak wspomniano wyżej, inaczej niż w przypadku spółki jawnej wygląda kwestia wykluczenia partnera od reprezentacji. W spółce partnerskiej bowiem, na podstawie przepisu art. 96 § 2 KSH, pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić w wyniku uchwały powziętej większością ¾ głosów przy obecności minimum 2/3 ogólnej liczby partnerów. Wypada wskazać, iż takie pozbawienie nie będzie miało racji bytu, gdy spółkę tworzy trzech lub dwóch wspólników. Przesłanką umożliwiającą wspólnikom podjęcie wskazanej uchwały są „ważne powody”. Trzeba tu podkreślić, iż doktryna nie jest przychylna takiemu rozwiązaniu, wskazując chociażby na uregulowania przyjęte przy spółce jawnej, gdzie pozbawienie prawa reprezentacji spółki następuje w wyniku prawomocnego orzeczenia sądu. Zgodnie z dyspozycją art. 96 § 3 KSH pozbawienie wspomnianego prawa staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.
Model spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zarząd.
W świetle art. 97 § 1 zd. 1 KSH umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki należeć będzie do obowiązków powołanego zarządu. Ustawodawca wskazuje również w § 2 powołanego przepisu, że w takiej sytuacji należy stosować przepisy art. 201-211 i art. 293-300 KSH, a więc przepisy odnoszące się do spółki z o.o.
Umowa spółki partnerskiej określa zasady, tryb powoływania zarządu oraz kwestie związane z wygaśnięciem mandatu oraz odwołaniem członka zarządu. Zasadą jest, iż zgodnie z art. 201 § 4 KSH członek zarządu powoływany jest uchwałą partnerów, przy czym należy wskazać, iż członkiem zarządu może być zarówno partner, jak i osoba trzecia (art. 201 § 3 KSH). Wygaśnięcie mandatu z kolei ściśle wiąże się z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Ważne przy tym jest, jaki termin wygaśnięcia mandatu przewiduje umowa spółki (art. 202 KSH). Ustawodawca przyjmuje również zasadę, iż członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Umowa spółki może chronić takiego członka, ograniczając prawo jego odwołania do „ważnych przyczyn” (art. 203 KSH).
Zgodnie z przepisem art. 204 KSH, członkowie zarządu spółki partnerskiej, podobnie jak partnerzy w modelu spółki jawnej mają prawo do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych spółki. Kodeks spółek handlowych wprowadza w art. 205 zasadę, iż do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. Powołanie prokurenta natomiast wymaga zgody wszystkich członków zarządu (art. 208 § 6 KSH).
W przypadku, gdy zarząd spółki partnerskiej jest wieloosobowy każdy z jego członków ma prawo do prowadzenia spraw spółki. Występuje tu więc sytuacja analogiczna do reżimu prawnego w spółce jawnej, w szczególności jeżeli chodzi o zakres spraw nieprzekraczających zakresu zwykłych czynności spółki. Jednakże uchwały zarządu podejmowane są bezwzględną większością głosów (nie jednomyślnie jak to było przy modelu spółki jawnej), przy czym uchwały te mogą być podjęte, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu (art. 208 KSH).
Należy ponadto wskazać, iż członek zarządu spółki partnerskiej ma ustawowy zakaz konkurencji, bowiem zgodnie z dyspozycją art. 211 § 1 zd. 1 KSH członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi bądź uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej albo też uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek zarządu. Zgody może udzielić organ uprawniony do powołania zarządu, a więc partnerzy w drodze jednomyślnej uchwały, przy czym umowa spółki może stanowić inaczej.
Do członków zarządu spółki partnerskiej stosuje się również przepisy art. 293-300 KSH, określające odpowiedzialność cywilnoprawną członków zarządu.
