Przypadki umożliwiające wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela, czyli tzw. cessio legis

Przypadki umożliwiające wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela, czyli tzw. cessio legis

Uwagi wstępne

Cessio legis dokonywane jest w celu zabezpieczenia interesów osoby trzeciej dokonującej spłaty wierzyciela, co w konsekwencji prowadzi do wygaśnięcia długu. W literaturze przyjmuje się, że wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela może nastąpić jedynie z mocy prawa. Wynika z tego, że wola wierzyciela do podstawienia osoby trzeciej na swoje miejsce, może się ziścić jedynie w drodze zwykłego przelewu, uregulowanego w art. 509 – 517 KC.

Spłacenie wierzyciela przez osobę trzecią jest możliwe również na podstawie art. 356 § 2 KC, który stanowi, że wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia od osoby trzeciej, jeżeli wierzytelność pieniężna jest wymagalna. Jednakże w tym przypadku osoba trzecia nie wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela. Dla wywołania tego skutku, osoba trzecia musi spełnić świadczenie tylko w jednym z wypadków przewidzianych w art. 518 § 1 KC.

Poszczególne przypadki z art. 518 § 1 KC

Pierwszym z wymienionych zdarzeń jest spłacenie cudzego długu, za który osoba trzecia odpowiada osobiście lub pewnymi przedmiotami majątkowymi (art. 518 § 1 pkt 1 KC). Mowa tutaj o poręczycielu, zastawniku, czy dłużniku hipotecznym.

Ponadto w świetle art. 518 § 1 pkt 2 KC, osoba trzecia, która zaspokaja wierzyciela, wstępuje ex lege w jego miejsce, gdy przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia. Sytuacja ta znajduje zastosowanie, gdy ta sama rzecz obciążona jest kilkoma ograniczonymi prawami rzeczowymi (np. hipotekami). Do takiej sytuacji należy odnieść art. 249 KC, który stanowi, że w takiej sytuacji prawo powstałe później nie może być wykonywane z uszczerbkiem dla prawa powstałego wcześniej.

Kolejnym przypadkiem uregulowanym w art. 518 § 1 pkt 3 jest zgoda dłużnika na wstąpienie osoby trzeciej w prawa wierzyciela, przy czym zgoda ta, powinna być wydana na piśmie pod rygorem nieważności. Wspomniana sytuacja może mieć miejsce jeżeli dłużnik chciałby zmiany wierzyciela ze względu na chociażby dłuższy okres spłaty, bądź niższe oprocentowanie.

Może się również zdarzyć tak, że wstąpienie osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela mogą przewidzieć przepisy szczególne (art. 518 § 1 pkt 4 KC). Koronnym przykładem takiego przepisu jest art. 828 § 1 zd. 1 KC, który stanowi o tym, że w przypadku wypłacenia odszkodowania przez ubezpieczyciela, nabywa on roszczenie regresowe przeciwko osobie trzeciej, która odpowiedzialna była za wyrządzoną szkodę. Jednakże przepis ten ma charakter dyspozytywny, dlatego też, strony umowy ubezpieczenia mogą tę kwestię uregulować inaczej.

Polecane

Najnowsze