Wykładnia orzeczenia jako trzeci środek rektyfikacyjny część 1

Wykładnia orzeczenia jako trzeci środek rektyfikacyjny część 1

Wykładnia orzeczeń jest trzecim środkiem rektyfikacyjnym, w jaki ustawodawca wyposażył zarówno sąd, jak również strony postępowania. Środek ten ma jeden cel, jakim jest wyjaśnienie wszelkich wątpliwości, które pojawiły się po dokonaniu analizy treściowej wydanego przez sąd orzeczenia. Możemy stwierdzić, iż wszelkie wątpliwości interpretacyjne w przedmiocie analizy treści orzeczenia rodzą się, gdy jest ono nieprecyzyjnie sformułowane, niejasne bądź może doprowadzić w uzasadniony sposób do jego wielorakiego rozumienia przez stronę. W wyniku zastosowania tego środka dochodzi do wiążącego ustalenia znaczeń pewnych zwrotów, jakie zostały użyte w orzeczeniu. Ponadto może dojść do wyjaśnienia określonych fragmentów orzeczenia, które budzą wątpliwości u strony.

Wykładnia wyroku powinna zmierzać nie tylko wyjaśnieniu myśli i zamiaru sędziego, lecz także interpretacji, która zgodna jest z myślą i kierunkiem prawa, pojawiającymi się często względami słusznościowymi oraz całym zebranym w toku rozpoznawania sprawy materiałem dowodowym.      

Analizując przepis art. 352 k.p.c. zauważamy, iż ustawodawca używa określenia „sąd, który wydał wyrok”. W związku z literalnym brzmieniem tego przepisu nasuwa nam się wniosek, iż wykładnia dotyczy jedynie wyroków. Jednakże na mocy art. 361 k.p.c. przepis ten stosować należy również do postanowień oraz do nakazów zapłaty. Ponadto w trybie tego  przepisu wykładni podlegają również postanowienia zapadłe w toku sprawy. Możliwość dokonania wykładni dotyczy zarówno treści wyroku, jak również jego uzasadnienia. Przepis art. 352 k.p.c. odnosić należy niewątpliwie do wszystkich rodzajów wyroków wydawanych w postępowaniu cywilnym; do wszystkich wyroków sądów I instancji oraz wyroków sądów odwoławczych. Jednocześnie podnieść należy, iż wykładni podlegają orzeczenia prawomocne lub nieprawomocne.

Dokonanie wykładni przez sąd nie może prowadzić ani do uzupełnienia wydanego już poprzednio rozstrzygnięcia lub do uzupełnienia podstawy rozstrzygnięcia. W drodze użycia tego środka można ustalić czy świadczenie zostało zasądzone wyrokiem, lecz nie jest możliwym dokonanie ustalenia czy jest to świadczenie należne stronie czy nie.

Wykładnia nie może być w żaden sposób ani w żadnym punkcie sprzeczna z postanowieniami zawartymi w sentencji lub uzasadnieniu wyroku. Ponadto nie może ona powodować nowej oceny sprawy pod względem prawnym lub faktycznym. Ponadto wykładnia nie może być sprzeczna z treścią sentencji orzeczenia, które już zapadło oraz sentencji wraz z motywami jej wydania. Ponadto wniosek o dokonanie wykładni nie może zmierzać do wyjaśnienia zawartych w uzasadnieniu orzeczenia wyrażeń prawniczych i znaczenia słów oraz do podjęcia polemiki ze stanowiskiem sądu i wskazaniami co do dalszego postępowania. Jeżeli wątpliwości, jakie pojawiły się w związku z treściową analizą orzeczenia wynikają jedynie z popełnienia oczywistej omyłki, sąd pomimo złożenia przez stronę wniosku o dokonanie wykładni, może jedynie dokonać jego sprostowania na podstawie art. 350 k.p.c.

Wykładnia orzeczenia może być dokonana na wniosek strony lub przez sąd z urzędu.

W kodeksie postępowania cywilnego z roku 1932 instytucja wykładni wyroków była uregulowana odmiennie w porównaniu z jej obecnym kształtem. Ustawodawca tworząc tę instytucję zadecydował o jej wnioskowym charakterze. W tekście ustawy istniało wyrażenie „na wniosek strony”. Po wejściu z życie nowego kodeksu postępowania cywilnego w roku 1964 ustawodawca zmienił jej charakter opuszczając wskazane powyżej wyrażenie, w związku z tym pojawiła się możliwość dokonania wykładni orzeczenia  z urzędu przez sąd, który je wydał. Nie znaczy to, iż ustawodawca odstąpił od wnioskowego charakteru tego środka. Należy raczej stwierdzić, iż dał on możliwość naprawy pewnych niedociągnięć jurysdykcyjnych sądowi, który wydał niejasne orzeczenie.

Wniosek o dokonanie wykładni swoją treścią może obejmować dwa przypadki:

  1. wyjaśnienie wątpliwości w stosunku do całego roszczenia zgłoszonego
    w petitum pozwu, co do wątpliwości, które pojawiły się w stosunku do indywidualnego roszczenia.

Sąd może po wyczerpaniu innych środków dowodowych zobowiązać stronę w trybie art. 352 k.p.c. do wystąpienia z wnioskiem o wykładnię wyroku. Jest to możliwe w sytuacji, jeżeli prawomocny wyrok nie został uzasadniony, a jego sentencja w części określającej przedmiot orzeczenie nie jest adekwatna do przedmiotu żądania (stanowi to podstawę zarzutu naruszenia res iudicata).

Wniosek o wykładnię wyroku może być złożony w każdym czasie, nie jest on ograniczony żadnym terminem ustawowym. Powinien on, jak każde pismo procesowe czynić zadość wymaganiom umieszczonym w art. 126 k.p.c. Ponadto wniosek ten powinien zawierać precyzyjne określenie rodzaju wątpliwości, które zdaniem strony wymagają usunięcia przez zastosowanie tego środka. Jest to wymaganie szczególne, którego brak podlega uzupełnieniu w trybie postępowania naprawczego, które określone jest przez przepis art. 130 k.p.c. Od wniosku o wydanie wykładni orzeczenia nie jest pobierana żadna opłata.

Polecane

Najnowsze