Nabycie pierwotne
Podstawową formą nabycia prawa do domeny jest jej pierwotne nabycie. Do dochodzi do niego w drodze zawarcia stosownej umowy z podmiotem uprawnionym do rejestracji i utrzymania nazw domenowych w ramach powszechnego systemu nazw domenowych oraz fakt jej rejestracji. Rejestracja domeny jest bowiem warunkiem sine qua non powstania adresu domenowego.
W systemach rejestracji domen obwiązuje zasada pierwszeństwa – „kto pierwszy – ten lepszy”. Oznacza to, że podana we wniosku o rejestrację nazwa domeny nie jest badana przez jej rejestratora pod kątem możliwości naruszenia praw osób trzecich. Nie rzadko dochodzi więc do sytuacji, w której zastrzeżona nazwa domeny jest identyczna lub myląco podobna do firmy innego przedsiębiorcy. Należy mieć to na uwadze i zachować w takich sytuacjach wzmożoną ostrożność. O ile bowiem rejestrator nie będzie robił żadnych problemów, przedsiębiorca może spotkać się z zarzutem prowadzenia działalności naruszającej uczciwą konkurencję. Dlatego też, obierając nazwę domeny nie możemy zapominać, że nie może ona naruszać praw osób trzecich. W szczególności należy zwrócić uwagę na to czy jej nazwa nie narusza praw do firmy innego podmiotu.
Ryzyko wystąpienia z takim zarzutem jest tym większe, jeśli rejestrujemy domenę o nazwie odpowiadającej nazwie, bądź łudząco podobnej do firmy podmiotu, który działa na podobnym do naszego rynku bądź świadczy usługi konkurencyjne do tych przez nas oferowanych. Istnieje w takim wypadku wysokie prawdopodobieństwo, że w przypadku sporu, takie zachowanie zostanie uznane za czyn nieuczciwej konkurencji, polegający na wprowadzeniu w błąd co do tożsamości przedsiębiorstwa (art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji )lub polegający na oznaczaniu w obrocie usług w sposób, który może wprowadzić klientów w błąd co do ich pochodzenia lub innych istotnych cech (Art. 10 § 1 uznk). Przepisy tej ustawy zawierają szereg ograniczeń i nakazów dotyczących nazwy i firmy przedsiębiorcy, i nie pozwalają na pełną dowolność i swobodę w ich doborze nazwy domeny.
Dodatkowo jeśli nazwa naszej domeny jest taka sama lub podobna do nawy innego przedsiębiorcy możemy spotkać się z zarzutem naruszenia prawa do jego firmy. Co istotne, zgodnie z wyrokiem Sądu Polubownego ds. Domen Internetowych z dnia 29 października 2008 r. (sygn. akt. 14/08/PA) naruszenie prawa do firmy dotyczy nie tylko użycia nazwy identycznej z nazwą innego przedsiębiorcy, ale może także polegać na nieuprawnionym przejęciu pewnych jej elementów wyróżniających.
Wybierając nazwę domeny musimy także mieć na uwadze, by nie doszło do naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy lub oznaczenia powszechnie znanego a także praw autorskich do zwrotu lub określonego wyrażenia np.: sloganu reklamowego.
Spory o domenę
Spory o domeny mogą być rozwiązywane na drodze tradycyjnego postępowania przed sądem powszechnym lub w trybie polubownym przed stosownym dla sporów związanych z daną domeną – sądem arbitrażowym. Dla sporów o domeny z końcówką „.pl” właściwy jest Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji lub sąd polubowny przy Krajowej Izbie Gospodarczej. Zasady postępowania przed tym sądem zostały ukształtowane analogicznie do norm k.p.c. regulujących ogólne postępowanie arbitrażowe. Warunkiem poddania sporu pod rozstrzyganie sądu arbitrażowego jest podpisanie przez obie strony klauzuli arbitrażowej. Brak spełnienia powyższego warunku przez którąkolwiek ze stron powoduje, iż postępowanie arbitrażowe nie zostaje wszczęte.
Przed rejestracją
Aby sprawdzić, czy dana domena jest dostępna, najlepiej skorzystać z narzędzi znajdujących się na stronach przeznaczonych do rejestracji. np. na stronie www.dns.pl Oprócz informacji o statusie wolny/zajęty, przedsiębiorca może też otrzymać komunikat, że domena jest zarezerwowana, który świadczy o tym, że ktoś podjął kroki w celu jej rejestracji. Komunikat, że trwa postępowanie wyjaśniające oznacza zaś, że domena wygasła i jest zablokowana na pewien okres, w którym można ją jeszcze odnowić. Do rejestracji domeny wymagane są dane osobowe użytkownika, które służą do jednoznacznej identyfikacji właściciela domeny.
Są one zapisywane w ogólnoświatowej bazie WHOIS, która jest ogólnodostępna i zawiera informacje o właścicielach każdej z zarejestrowanych domen. Celem tworzenia takiej listy jest zabezpieczenie praw właściciela domeny, gdyż w ten sposób jest w stanie udowodnić prawa własności do swojej domeny. W bazie WHOIS przedsiębiorca może więc sprawdzić dane aktualnego abonenta domeny oraz datę jej wygaśnięcia. Korzystając z tych informacji, ma zaś możliwość skontaktowania się z jej właścicielem w celu ewentualnego odkupienia domeny lub przejęcia jej w razie nieprzedłużenia.
Rejestracja
Rejestracją domen zajmują się wydzielone do tego podmioty. W przypadku Polski i domeny .pl jest to Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK). Zgodnie z Regulaminem NASK, umowa pomiędzy NASK a abonentem zostaje zawarta w chwili przyjęcia przez NASK oferty, nie później jednak niż w chwili rozpoczęcia utrzymywania Nazwy Domeny. Ofertę składaną bezpośrednio w NASK abonent przekazuje za pośrednictwem witryny internetowej i dodatkowo w formie pisemnej. Procedura wymaga przesłania prawidłowo wypełnionego wniosku o rejestrację i utrzymywanie nazwy domeny oraz jej opłacenie na konto rejestratora.
Ponoszona opłata jest jednorazowa za okres, na jaki domena została zarejestrowana. Warto pamiętać, że podmiot dokonujący rejestracji domeny nie staje się jej właścicielem. W trakcie trwania okresu abonamentowego ma prawo do zarządzania domeną, gdyż jest jej abonentem. Po upływie tego okresu, jeśli nie dokona przedłużenia, domena trafia do puli wolnych adresów i znów każdy może dokonać jej rejestracji. W zależności od rodzaju domeny możemy wyróżnić tzw. otwartą możliwość rejestracji oraz zamkniętą. Chodzi tutaj o to, czy regulamin rejestracji przewiduje możliwość zarejestrowania przez każdego bez konieczności wykazywania dodatkowych faktów uprawniających do rejestracji, czy też jest ograniczony dla pewnego kręgu podmiotów prowadzących wskazaną działalność np. domena .edu jest zarezerwowana dla instytucji oświatowych.
Dopełniając wszelkich formalności, otrzymujmy stan wyłączności na posługiwanie się nią oraz możliwość rejestracji w tej domenie domeny niższego rzędu (zwanej też subdomeną). Jest to tzw. delegacja rejestracji w domenie. Jeśli więc mamy zarejestrowaną domenę spółka.pl, możemy dokonywać również rejestracji domen X.spółka.pl; Y.spółka.pl itp.
Nabycie na rynku wtórnym
Coraz mniejsza pula adresów WWW możliwych do rejestracji na rynku pierwotnym, wpływa na wzrost potencjału rynku wtórnego. Dlatego też, coraz popularniejsze jest inwestowanie w domeny internetowe celem ich dalszego zbycia Niewielkie sumy za rejestrację domen sprawiły, iż są one zdecydowanie bezpieczną formą inwestycji.. Należy jednak pamiętać, iż przeniesienie adresu na inną osobę nie jest wystarczające dla skutecznego przeniesienia praw do domeny.
Aby prawo do zarządzania usługą zostało przeniesione na kupującego, niezbędne jest wykonanie w pełni sformalizowanej cesji. Tylko wtedy transakcję uznać można za zakończoną. Wraz z dokonaniem cesji nowy abonent staje się prawowitym użytkownikiem i przejmuje prawo do wyłącznego dysponowania domeną w trakcie trwania okresu abonamentowego. Cesja wiąże się najczęściej ze sprzedażą dotychczasowego adresu innemu podmiotowi lub ze zmianą stanu prawnego np. z osoby fizycznej w podmiot gospodarczy. Sposób jej finalizowania cesji zależy często od rejestratora, u którego domena jest zarejestrowana.
Przelew wierzytelności może nastąpić w ramach umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Nabywca powinien zadbać o to by zostać ujawniony w rejestrze NASK. Należy w tym miejscu wskazać, że dla skuteczności umowy cesji, nie zawsze jest wymagane zachowanie formy pisemnej a przeprowadzone elektronicznie cesje domen są co do zasady wiążące na mocy polskiego prawa. O ile bowiem zmiana dłużnika zawsze wymaga formy pisemnej, o tyle zmiana wierzyciela a tym właśnie jest umowa cesji domeny nie musi co do zasady mieć tej formy.
Zgodnie bowiem z art. 511 kodeksu cywilnego tylko jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony. Jeśli więc rejestrując domenę, abonent nie podpisuje żadnej umowy z NASK; zawarcie umowy i akceptacja regulaminu NASK następuje w formie elektronicznej. Oznacza to, że również cesja domeny na nowego abonenta może
być wykonana w formie elektronicznej, i na gruncie kodeksu cywilnego nie istnieje obowiązek zachowania papierowej formy cesji domeny.
Ochrona domeny
Najskuteczniejszą ochroną naszej domeny internetowej, szczególnie jeśli jest popularna, a jej nazwa identyfikuje nasze przedsiębiorstwo, jest zarejestrowanie jej w charakterze znaku towarowego. Uprawniony z tytułu prawa do domeny zarejestrowanej w charakterze znaku towarowego może sprzeciwiać się używaniu przez nieuprawnione osoby znaków identycznych lub podobnych do jego znaku dla towarów lub usług identycznych lub podobnych do tych, dla których został zarejestrowany znak, pod warunkiem, że zachodzi niebezpieczeństwo wprowadzenia odbiorców w błąd.
