Charakterystyka ogólna
Na omawianą grupę obowiązków składają się głównie:
– obowiązki informacyjne oraz
– obowiązki o charakterze szkoleniowym.
Ich podstawą prawną są przede wszystkim przepisy Kodeksu pracy. Regulacje tego aktu prawnego wymieniają te obowiązki w art. 94, a także konkretyzują je w innych przepisach kodeksu.
Obowiązki informacyjne pracodawcy
Według postanowień wspomnianego art. 94 pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach z ich podstawowymi uprawnieniami.
Pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika w terminie nie później niż 7 dni (liczonym od dnia zawarcia umowy o pracę) na piśmie o:
– obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,
– częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,
– wymiarze urlopu wypoczynkowego, jaki przysługuje pracownikowi,
– długości okresu wypowiedzenie umowy o pracę, który obowiązuje pracownika,
– układzie zbiorowym pracy.
Dodatkowo, gdy pracodawca nie ma obowiązku ustalania regulaminu pracy musi poinformować o:
– porze nocnej,
– miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia,
– przyjętym sposobem potwierdzenia przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.
O innych powinnościach pracodawca może poinformować pracownika ustnie.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 stycznia 1998r. (I PKN 457/97) odniósł się do zakresu szczegółowości obowiązku, jaki ciąży na pracowników. Orzeczono, że zakres i miara szczegółowości instrukcji powinny być adekwatne do charakteru i stopnia złożoności pracy. Ważne jest także wykształcenie pracownika i jego doświadczenie zawodowe. Im praca jest więc mniej skomplikowana, a praca danego pracownika nie należy do jego pierwszych i nie wymaga adaptacji społeczno – zawodowej, tym instruktaż może być prostszy.
Prawidłowe poinformowanie jest istotne także z punktu widzenia pracodawcy, gdyż związane jest z zakreśleniem ryzyka osobowego, jakie ponosi pracodawca.
Obowiązki szkoleniowe
Postanowienia art. 94 wskazują na obowiązek zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenia szkoleń pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Obowiązek ten ustawodawca konkretyzuje w art. 2373 i nast. Nie wolno powiem dopuścić pracownika do pracy nie tylko, jeśli nie posiada on wymaganych kwalifikacji i umiejętności, ale także w razie braku dostatecznej znajomości przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Przed dopuszczeniem do pracy, pracodawca musi zapewnić przeszkolenie pracowników. Szkolenia takiego nie trzeba przeprowadzać, gdy pracownik podejmuje pracę na tym samym stanowisku pracy, jakie zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę. Szkolenia mogą być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub (na ich zlecenie) przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Także sam pracodawca musi odbyć szkolenie w tej dziedzinie i okresowo je powtarzać.
Przepisy nakładają na pracodawcę także obowiązek zaznajamiania pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
