Obowiązki pracodawcy składają się na treść stosunku pracy, określając reguły zachowania się pracodawcy względem pracownika jako strony stosunku pracy. Niektóre z nich są określone w przepisach normujących podstawowe zasady prawa pracy.
Takim obowiązkiem jest zawarty w art. 111 k.p. ogólny obowiązek pracodawcy poszanowania dóbr osobistych pracownika. Wielu przedstawicieli doktryny kwalifikuje ten obowiązek jako obowiązek niemajątkowy.
Konkludując, należy stwierdzić, iż przepis nakłada na pracodawcę obowiązek poszanowania dóbr osobistych osoby będącej stroną zawartego z nim stosunku pracy. Obowiązek zawarty w art. 111 k.p. wiąże pracodawcę w odniesieniu do wszystkich osób posiadających status pracowniczy niezależnie od podstawy prawnej nawiązania ich stosunku pracy.
Treść i granice obowiązku.
- jak pojmować obowiązek poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika;
- jakie elementy składają się na treść tego obowiązku.
Unormowanie zawarte w art. 111 k.p. dotyczące ochrony dóbr osobistych pracownika nie oznacza, że ochrona ta wykracza pojęciowo poza zakres dóbr osobistych przysługujący wszystkim jednostkom na podstawie art. 23 i 24 k.c., a przepis ten nakłada na pracodawcę szczególny obowiązek szanowania dóbr osobistych zatrudnionych u niego pracowników. Wprowadzenie do kodeksu pracy omawianego obowiązku oznacza jednak wzmocnienie dóbr osobistych jednostki w zatrudnieniu. Pracodawca naruszający określone dobro osobiste osoby pozostającej w pracowniczym zatrudnieniu dopuszcza się jednocześnie pogwałcenia zasady zawartej w art. 111 k.p., jak również powszechnego obowiązku poszanowania dóbr osobistych jednostki.
Wśród przedstawicieli doktryny dominuje podgląd, że gruncie prawa pracy obowiązek poszanowania dóbr osobistych jednostki należy pojmować znacznie szerzej, niż to ma miejsce w kodeksie cywilnym. Przepis art. 11 1 k.p. tworzy po stronie pracodawcy pozytywny obowiązek określonego działania – stwarzania warunków, w których dobra osobiste pracowników nie będą naruszane. W zakresie pojęciowym „poszanowanie” mieści się nie tylko nienaruszanie, poważanie, ale także ochranianie przed naruszeniem. Nieposzanowanie dóbr osobistych pracownika z jednej strony może przejawiać się w bezpośrednim podjęciu działań naruszających lub zagrażających dobrom osobistym, a z drugiej strony na niezapewnieniu warunków, w których dobra osobiste pracownika nie będą doznawały uszczerbku.
Reasumując, na treść obowiązku pracodawcy tj. „poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika” składa się: zaniechanie – zachowanie polegające na powstrzymaniu się pracodawcy od naruszenia czy też stwarzania zagrożenia dla tych dóbr; działanie – aktywne wpływanie pracodawcy na rzecz stworzenia pracownikom odpowiednich warunków pracy w celu zabezpieczenia ich niematerialnych interesów poprzez ochronę ich dóbr osobistych różnorodnymi sposobami i środkami dostępnymi dla pracodawcy.
Charakter prawny obowiązku
Prawa i obowiązki stron stosunku pracy unormowane są w kodeksie pracy i tzw. przepisach szczególnych. Zawarty w art. 11 1 k.p. obowiązek pracodawcy poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika jest przede wszystkim obowiązkiem normatywny, bezwzględnym i generalnym.
Wśród wielu obowiązków pracodawcy stanowiących zasady prawa pracy można więc wymienić obowiązek poszanowania godności i dóbr osobistych pracownika jako obowiązek pierwotny pracodawcy objęty treścią stosunku pracy.
