Zakres podmiotowy i przedmiotowy
Odpowiedzialność – według przepisów kodeksu cywilnego – ponosić będą utrzymujący zarobkowo hotel lub inny zakład. Wątpliwości może budzić pojęcie „innego zakładu”. Pomocniczo można się odnieść do ustawy o usługach turystycznych, która określa rodzaje obiektów hotelarskich, zaliczając do nich: hotele, motele, pensjonaty, kempingi, domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe, schroniska i pola biwakowe.
Zasadą jest, że utrzymujący jest odpowiedzialny za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez gości. Odpowiedzialność uzależniona jest więc od samego wniesienia. Istotnym jest także wyjaśnienie pojęcia „rzeczy wniesionej”. Ustawa określa, że jest to rzecz, która w czasie korzystania przez gościa z usług hotelu lub podobnego zakładu znajduje się w tym hotelu lub podobnym zakładzie albo znajduje się poza nim, a została powierzona utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład lub osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym, a także rzecz, która w krótkim, zwyczajowo przyjętym okresie poprzedzającym lub następującym po tym, kiedy gość korzystał z usług hotelu lub podobnego zakładu, została powierzona utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład lub osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym. Czynnikami wyróżniającymi rzeczy wniesione będą więc: czas (okres korzystania z usług „hotelowych” i dodatkowo krótki, zwyczajowo przyjęty okres poprzedzający lub następujący po korzystaniu z owych usług), miejsce (hotel, podobny zakład, miejsce poza nim, ale rzecz musi znajdować się pod pieczą prowadzącego zakład) oraz konieczność powierzenia rzeczy utrzymującemu hotel lub umieszczenie rzeczy w miejscu przez niego wskazanym lub na ten cel przeznaczonym.
Odpowiedzialność
Utrzymujący hotel lub inny zakład ponosi surowszą – niż na zasadzie winy – odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Od głównej zasady są wyjątki, a utrzymujący może się uwolnić od odpowiedzialności, gdy szkoda powstała:
– z właściwości rzeczy wniesionej,
– wskutek siły wyżej,
– wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona albo go odwiedzała.
Poszkodowany musi zawiadomić o poniesionej szkodzie, chyba że szkodę wyrządził utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład albo gdy przyjął rzecz na przechowanie.
Określona jest także wysokość sumy, jaką obejmuje obowiązek naprawienia szkody. Ograniczona ona będzie względem jednego gościa, do wysokości stokrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie, liczonej za jedną dobę. Jednakże odpowiedzialność za każdą rzecz nie może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności. Ograniczenie nie dotyczy sytuacji, gdy utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład przyjął rzeczy na przechowanie albo odmówił ich przyjęcia na przechowanie, mimo że obowiązany był je przyjąć, jak również wypadku, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jego lub osoby u niego zatrudnionej. Przy tym utrzymujący ma obowiązek przyjęcia na przechowanie pieniędzy, papierów wartościowych i cennych przedmiotów, w szczególności kosztowności i przedmiotów mających wartość naukową lub artystyczną. Może odmówić przyjęcia tych rzeczy tylko wówczas, jeżeli zagrażają one bezpieczeństwu albo jeżeli w stosunku do wielkości lub standardu hotelu albo podobnego zakładu mają zbyt dużą wartość lub gdy zajmują zbyt dużo miejsca.
Musimy pamiętać, że nasze roszczenie może ulec przedawnieniu. Termin ten wynosi 6 miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie roszczenie przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu lub podobnego zakładu. Natomiast roszczenia powstałe w zakresie działalności przedsiębiorstw hotelowych i gastronomicznych z tytułu należności za dostarczone mieszkanie, utrzymanie i usługi oraz z tytułu wydatków poniesionych na rzecz osób, które korzystają z usług takich przedsiębiorstw, przedawniają się z upływem lat dwóch.
Rozszerzenie odpowiedzialności
Przepisy kodeksu cywilnego o odpowiedzialności i ustawowym prawie zastawu utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład stosuje się odpowiednio do zakładów kąpielowych. Odpowiedzialność odnosi się tylko co to tych rzeczy, które zazwyczaj bywają wnoszone do tego typu zakładów, bowiem co się tyczy przedmiotów, które zazwyczaj nie bywają wnoszone przez osoby korzystające z usług tych zakładów, odpowiedzialność prowadzącego zakład ogranicza się do wypadku, gdy przyjął taki przedmiot na przechowanie albo gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jego albo osoby u niego zatrudnionej.
Prawo zastawu
Utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach wniesionych. Służy ono zabezpieczeniu:
– należności za mieszkanie, utrzymanie i usługi dostarczone osobie korzystającej z usług hotelu lub podobnego zakładu,
– roszczenia o zwrot wydatków dla tej osoby poniesionych.
Stosuje się tu odpowiednie przepisy dotyczące prawa zastawu.
Ze względu na popularność korzystania z usług hotelowych warto znać reżim prawny dotyczący tego rodzaju świadczeń.
