Pojęcie warunku
Biorąc pod uwagę brzmienie art. 89 in fine k.c. za warunek uznawane jest zastrzeżenie przyszłe i niepewne od którego można uzależnić powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej. Przesłanka przyszłości zdarzenia oznacza, iż nie nastąpiło ono jeszcze w momencie zastrzegania warunku. Niepewność zaś, przejawiać się może nie tylko w czystym braku wpływu woli stron na wypełnienie się warunku, lecz także w istnieniu tego rodzaju zależności.
Warunek zawieszający a warunek rozwiązujący
Jestem z najistotniejszych podziałów warunków jest podział na warunki zawieszające i rozwiązujące. Do tych pierwszych kwalifikuje się te zastrzeżenia, które uzależniają powstanie skutków czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Spełnienie się warunku należącego do drugiej kategorii powoduje zaś ustanie skutków czynności prawnej.
Warunek „niedopuszczalny”
Poprzez dosyć potoczne określenie: warunek „niedopuszczalny” należy rozumieć każdy z trzech rodzajów warunków określonych w art. 94 k.c.: 1) warunek niemożliwy; 2) warunek przeciwny ustawie; 3) warunek przeciwny zasadom współżycia społecznego. Za warunek niemożliwy trzeba uznać tego rodzaju zastrzeżenie zawarte w czynności prawnej (zdarzenie przyszłe i niepewne), które obiektywnie nie może wystąpić. Warunkiem przeciwnym ustawie jest każdy warunek, który uzależnia powstanie lub ustanie stosunku prawnego od zdarzenia zabronionego przepisami. Podobnie należy definiować warunek przeciwny zasadom współżycia społecznego, który często jest wiązany z niegodziwością postępowania (zob. J. Strzebińczyk [w:] E. Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 240.).
Skutek zastrzeżenia zawieszającego warunku „niedopuszczalnego”
W myśl art. 94 ab initio k.c. zastrzeżenie zawieszającego warunku niemożliwego, przeciwnego ustawie lub przeciwnego zasadom współżycia społecznego pociąga za sobą nieważność czynności prawnej.
Skutek zastrzeżenia rozwiązującego warunku „niedopuszczalnego”
Zgodnie z art. 94 in fine k.c. wprowadzenie do czynności prawnej rozwiązującego warunku „niedopuszczalnego” skutkuje uznaniem go za niezastrzeżony. Należy jednak pamiętać, że sama czynność prawna pozostaje w mocy, tracąc jedynie charakter czynności warunkowej.
Bibliografia:
1. Gniewek E. [red.], Kodeks cywilny. Komentarz., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.
2. Katner W.J. [red.], Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
3. Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.
