Zwłoka wierzyciela

Zwłoka wierzyciela

Pojęcie i przesłanki

 

O zwłoce wierzyciela można mówić jedynie wtedy gdy do spełnienia świadczenia niezbędne jest choćby minimalne współdziałanie wierzyciela.

Art. 486 § 2 k.c. wymienia sytuacje, od których zaistnienia zależy czy wierzyciel popadnie w zwłokę. Są to kolejno:

– nieuzasadnione uchylenie się od przyjęcia zaoferowanego świadczenia

– nieuzasadnione odmówienie przez wierzyciela dokonania czynności, bez której świadczenie nie może być spełnione np. nie wpuszczenie do domu firmy remontowej

– nieuzasadnione oświadczenie dłużnikowi, przez wierzyciela, że świadczenia nie przyjmie

Spis przyczyn wystąpienia zwłoki wierzyciela wskazany w art. 486 § 2 k.c. ma charakter katalogu zamkniętego.

Jak już wcześniej zostało wskazane dla zaistnienia zwłoki wierzyciela konieczne jest aby działania wierzyciela nie opierały się na uzasadnionych powodach: „Wierzyciel dopuszcza się zwłoki, gdy bez uzasadnionego powodu…”

Uzasadnione powody to:

– powody związane z nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika np. świadczenie rzeczy innej jakości niż ustalona w umowie albo, jeśli umowa na ten temat milczy, nie uwzględniając art. 357 k.c., świadczenia w innym miejscu i czasie niż wskazany w umowie

– powody niezależne od obu stron stosunku obligacyjnego np. katastrofa naturalna

Kontrowersje budzi zaś zaliczenie do tej listy powodów związanych z osobą wierzyciela nie mających cech naganności jak np. pobyt w szpitalu czy przewlekła choroba wierzyciela. W doktrynie istnieje spór na ten temat.

Zaistnienie zwłoki wierzyciela trzeba udowodnić. Ciężar dowodu spoczywa na dłużniku, jako, że on wywieść chce z tego faktu skutki prawne. Wierzyciel natomiast może się bronić udowadniając, że zwłoka była uzasadniona.

 

Zastrzeżenie terminu na korzyść dłużnika, a zastrzeżenie terminu na korzyść wierzyciela

 

Zależnie od tego na czyją korzyść został zastrzeżony termin, zwłoka wierzyciela wystąpi lub nie przy nieprzyjęciu przez wierzyciela przedterminowego świadczenia dłużnika.

Gdy termin został zastrzeżony na korzyść dłużnika, wierzyciel odmawiając przyjęcia świadczenia przed terminem wymagalności, popada w zwłokę. Natomiast gdy termin jest zastrzeżony na korzyść wierzyciela ten nie musi przyjąć zaoferowanego przedwcześnie świadczenia dłużnika toteż nie popada w zwlokę.

Art. 457 k.c. stanowi ” Termin spełnienia świadczenia oznaczony przez czynność prawną poczytuje się w razie wątpliwości za zastrzeżony na korzyść dłużnika.”. Tak więc jeśli umowa nie stanowi inaczej należy przyjąć, że termin jest zastrzeżony na korzyść dłużnika.

 

Skutki zwłoki wierzyciela

 

Skutki zwłoki wierzyciela normuje art. 486 § 1 k.c. przyjmując, że dłużnik może żądać naprawienia wynikłej ze zwłoki szkody. Przez szkodę rozumie się, zgodnie z

art. 361 § 2, poniesione straty i korzyści, które dłużnik mógłby osiągnąć, Muszą być one jednak związane ze zwłoką wierzyciela np. koszty transportu w umówione miejsce. Ponadto zwłoka wierzyciela neutralizuje niekorzystne dla dłużnika skutki popadnięcia przez niego w zwłokę czy nawet opóźnienie. Tak więc dłużnik nie jest zobowiązany do płacenia odsetek za opóźnienie czy do naprawienia wierzycielowi jego szkody. Z art. 486 § 1 wynika również prawo dłużnika do złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, co ma takie same skutki jak spełnienie świadczenia. Wierzyciel jest zaś zobowiązany względem dłużnika do zwrotu kosztów złożenie przedmiotu do depozytu sądowego (art. 470 k.c.). W umowach wzajemnych, gdzie dwie strony są jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem, zwłoka wierzyciela powoduje to, że wierzyciel nie może skorzystać z art. 488 § 2, który stanowi: „Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego.”

Polecane

Najnowsze