Zjawisko to określane w doktrynie jako cienka (słaba) kapitalizacja (ang. thin capitalisation) ma więc miejsce wtedy, gdy głównym źródłem finansowania spółki nie jest kapitał zakładowy (akcyjny), lecz zaciągnięta pożyczka (kredyt). Tego rodzaju działanie pozwala na znaczne obniżanie należności podatkowych, z którymi mielibyśmy do czynienia w przypadku zwykłego finansowania.
Atrakcyjność dla przedsiębiorcy dofinansowania w postaci pożyczki jest bezdyskusyjna. Dlatego też poszczególne państwa w swych ustawodawstwach wewnętrznych posiadają regulacje, które mają na celu zapobiegać tego rodzaju działaniom przedsiębiorców. Również w naszym ustawodawstwie, a dokładnie w art. 16 ust. 1 pkt. 60, 61 CIT zostały zawarte regulacje, mające na celu zapobiegać zjawisku cienkiej kapitalizacji, poprzez nie uznawanie za koszt podatkowy określonej części odsetek, które są wypłacane na rzecz podmiotu/ów powiązanych w związku z zadłużeniem jakie spółka posiada w stosunku do tychże podmiotów.
Zgodnie z tymi przepisami nie są kosztem uzyskania przychodu odsetki od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez: udziałowca (akcjonariusza), który posiada co najmniej 25% udziałów (akcji) tej spółki, albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie co najmniej 25% udziałów (akcji) tej spółki, o ile wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) oraz wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.
Również nie są kosztem uzyskania przychodu odsetki od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.
Należy przy tym pamiętać, że ustawodawca nie pozwala jednocześnie uwzględniać w kwocie kapitału zakładowego dla potrzeb cienkiej kapitalizacji następujących pozycji (art. 16 ust. 7 uCIT):
1. tej części kapitału (funduszu), jaka nie została na ten kapitał faktycznie przekazana;
2. tej części kapitału (funduszu) jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek (kredytów) oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek (kredytów), przysługującymi udziałowcom (akcjonariuszom, członkom spółdzielni) wobec tej spółki/spółdzielni, a także
3. tej części kapitału jaka została pokryta wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.
Warto zaznaczyć przy tym, że przez pożyczkę w rozumieniu powyższych przepisów (art. 16 ust. 7B CIT) rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.
Reasumując powyższe, koszt uzyskania przychodów stanowią zatem odsetki od pożyczek (kredytów) zaciągniętych od podmiotów powiązanych zdefiniowanych jak powyżej, ale tylko w części nie przekraczającej trzykrotności kapitału zakładowego określonego jak wyżej. Jeżeli wartość zadłużenia od udziałowca przekracza trzykrotność kapitału zakładowego, to odsetki od tej nadwyżki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
