Inne skutki wykonania prawa odstąpienia od umowy.

Inne skutki wykonania prawa odstąpienia od umowy.

Wynagrodzenie z tytułu korzystania z rzeczy i wykonanych usług.

W sytuacji gdy spełnienie świadczenia wynikającego z umowy polegało na wykonaniu na rzecz drugiej strony stosunku obligacyjnego usługi lub umożliwieniu jej korzystania z danej rzeczy, po wykonaniu prawa odstąpienia od umowy restitutio in integrum nie będzie możliwe. Strona otrzymująca zatem świadczenie w postaci usługi lub oddania rzeczy do korzystania zobowiązana jest w takiej sytuacji do zapłaty odpowiedniego wynagrodzenia drugiej stronie na podstawie art. 395 § 2 kodeksu cywilnego. Wysokość omawianego wynagrodzenia zależna będzie w takim wypadku od rodzaju, jakości i rozmiaru świadczonej usługi, a w przypadku oddania rzeczy do korzystania należy wziąć pod uwagę długość okresu na jaki rzecz była oddana do korzystania a także stopień zużycia rzeczy. Generalnie przy ustalaniu takiego wynagrodzenia należy wziąć pod uwagę dwa aspekty. Po pierwsze przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia właściwe są stawki uzgodnione w umowie. Uwzględnić należy również rozmiar uzyskanych korzyści, które zależą od długości korzystania z rzeczy a także od zakresu i jakości świadczonych usług. Warto wziąć również pod uwagę wartość uzyskanych w tym czasie pożytków, chyba że mogą one ulec zwrotowi w naturze. Po drugie nie zawsze należy brać pod uwagę jedynie postanowienia umowne, gdyż użycie przez ustawodawcę określenia „odpowiednie wynagrodzenie” wskazuje na konieczność odwołania się do kryteriów obiektywnych. Ponadto takie wynagrodzenie może być w ogóle w umowie nieustalone. Punktem odniesienia w takiej sytuacji może być wartość przeciętnego wynagrodzenia za danego rodzaju usługę lub korzystanie z rzeczy. Warto nadmienić, że obowiązek uiszczenia odpowiedniego wynagrodzenia następuje tylko w przypadku umów odpłatnych. Obowiązek ten odpada w przypadku umów nieodpłatnych, chyba że strony w umowie zastrzegły inaczej na wypadek odstąpienia. Należy zwrócić uwagę, że art. 395 § 2 zdanie 3 kodeksu cywilnego konstytuuje obowiązek zapłaty odpowiedniego wynagrodzenia jedynie za otrzymane usługi i korzystanie z rzeczy w okresie do chwili odstąpienia od umowy. Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy po odstąpieniu od umowy regulowane jest artykułem 224 § 2 kodeksu cywilnego, który stanowi, że „jednakże od chwili w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył jak również uiścić wartość tych, które zużył.”

Zwrot nakładów

Jeżeli chodzi o rozliczenie nakładów dokonanych na przedmiot świadczenia w doktrynie ukształtowały się dwa zasadnicze zapatrywania. Przedstawiciele pierwszego nurtu wskazują, iż zwrot nakładów, po wykonaniu kontraktowego prawa odstąpienia nie został uregulowany w art. 395 § 2 kodeksu cywilnego. Wobec tego należy stosować regulację z art. 408 § 2 kodeksu cywilnego, który stanowi, że „kto czyniąc nakłady wiedział, że korzyść mu się nie należy, ten może żądać zwrotu nakładów tylko o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania”. Zatem zgodnie z przytoczoną regulacją zwrotowi podlegają te wszystkie nakłady- konieczne i inne, które zwiększają wartość przedmiotu świadczenia w chwili jego wydania. Zwolennicy drugiego poglądu, wskazują że po odstąpieniu od umowy zwrotowi podlegają jedynie nakłady konieczne, które zostały dokonane w ramach czynności zwykłego zarządu. Strona umowy, w której zastrzeżono prawo odstąpienia dokonując nakładów na przedmiot świadczenia musiała się bowiem liczyć z ryzykiem konieczności zwrotu ulepszonego przedmiotu. Według zapatrywań doktryny należy przychylić się do drugiego z przedstawionych stanowisk, gdyż zgodnie z art. 395 § 2 zd. 2 kodeksu cywilnego, przewiduje on jedynie zmiany konieczne w ramach zwykłego zarządu, co określa zakres dopuszczalnych i podlegających zwrotowi nakładów. Na zakończenie warto dodać, że zwrot nakładów może ulec potrąceniu z wzajemnym roszczeniem o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy.

Polecane

Najnowsze