Odwołanie a wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy1
Zgodnie z przepisami KPA strona ma prawo do złożenia odwołania od decyzji organu I instancji. Odwołanie rozpatruje organ wyższego stopnia. W przypadku, gdy organem I instancji jest wójt, burmistrz, prezydent miasta, odwołanie od jego decyzji, co do zasady rozpatruje samorządowe kolegium odwoławcze. Przepisy szczegółowe mogą wskazywać inny podmiot, jako organ odwoławczy od decyzji wójta.
Postępowanie odwoławcze wszczyna się tylko i wyłącznie na wniosek strony. Nie jest możliwe wszczęcie postępowania odwoławczego z urzędu. Teza ta znajduje potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25.5 1984 r. ( II SA 2048/83, ONSA 1984, Nr 1 poz. 51), stwierdzając, że: „Organ odwoławczy nie może działać z urzędu. Dopiero czynność strony, którą jest wniesienie odwołania, powoduje, że organ wyższego stopnia może skorzystać z uprawnień, jakie są przewidziane dla organu odwoławczego”
Nieco odmienna sytuacja występuje w przypadku, gdy organem I instancji jest Samorządowe kolegium odwoławcze lub minister. Powyższe organy najczęściej pełnią role organów odwoławczych. Przepisy jednak wskazują na takie sytuacje, w których SKO bądź minister jest w postępowaniu administracyjnym organem I instancji. W takiej sytuacji strona nie ma możliwości złożenia odwołania od rozstrzygnięcia wskazywanych podmiotów. KPA umożliwia jednak złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Podstawową różnicą miedzy odwołaniem a wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy sprowadza się do tego, iż ten drugi środek prawny nie ma charakteru dewolutywnego. Oznacz to, że stosując wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy nie przesuwamy postępowania do organu, który strukturalnie bądź instancyjnie jest wyższym względem podmiotu pierwotnie rozpatrującego sprawę.
Treść odwołania2
Środek prawny, jakim jest odwołanie ma bardo odformalizowany charakter prawny. Skorzystanie z odwołania nie jest obarczone dużymi wymogami formalnoprawnymi.
Art. 128 KPA wskazuje, iż odwołanie nie musi posiadać nawet uzasadnienia. Wystarczające jest, aby strona uznała, że rozstrzygnięcie organu I instancji nie jest dla niej zadawalające.
Odwołanie ma charakter wniosku. Musi, więc spełnić wymagania dla niego przewidziane. Zgodnie z art. 63 § 1 KPA odwołanie można wnieść na piśmie, za pomocą telegrafu bądź w formie ustnej z adnotacją do protokołu a także w formie elektronicznej. Skorzystanie z ostatniej formy jest obarczone pewnymi wymaganiami.
Odwołanie powinno wskazywać nazwisko i imię osoby, od której pochodzi, jej adres oraz treść żądania. Przepisy szczegółowe mogą wskazywać inne obligatoryjne elementy, jakie należy zawrzeć.
Termin na wniesienie odwołania3
Decyzja organu I instancji powinna w pouczeniu określać właściwy organ odwoławczy oraz termin na wniesienie przedmiotowego środka prawnego. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał negatywną dla strony decyzje. Podmiot I instancji w myśl art. 132 KPA ma możliwość uznania odwołania, jako zasługującego w całości na uwzględnienie. Wówczas wydaje nową decyzje, od której strony także mają prawo się odwołać.
Jeżeli natomiast organ I instancji uważa roszczenia strony za niezasadne wówczas jest zobowiązany do przesłania odwołania w ciągu 7 dni do odpowiedniego organu odwoławczego.
Termin na wniesienie odwołania wynosi, co do zasady 14 dni od doręczenia decyzji. Przepisy szczegółowe mogą wskazywać inny termin. Jeżeli decyzja została ogłoszona ustnie to termin 14 dni biegnie od dnia jej ogłoszenia.
Powyższy termin ma charakter zwity. Nie dotrzymania powyższego terminu powoduje wygaśniecie związanych z nim uprawnień. KPA przewiduje jednak możliwość przywrócenia terminu.
Odwołanie a wykonanie decyzji4
Decyzja wydana przez organ administracji, co do zasady nie ma natychmiastowej wykonalności. Decyzja nie może być wykonana w trakcie terminu, jaki przysługuje stronie na wniesieni odwołania. Podobnie wykonalność decyzji jest wstrzymana w przypadku, gdy strona skorzysta z przysługującej jej środku prawnego.