Podatnik, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, co do zasady korzysta ze zwolnienia podmiotowego VAT. Może jednak po pewnym czasie zrezygnować z tego zwolnienia lub utracić do niego prawo. W takiej sytuacji bardzo często zadawane jest pytanie, czy prawidłowe będzie odliczenie podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem rejestracji, a stanowiących koszty prowadzenia działalności.
Zagadnienie to było wielokrotnie poruszane w orzecznictwie, w którym sformułowano tezę, że zarejestrowanym podatnikiem VAT należy być w momencie dokonania odliczenia (tj. złożenia deklaracji) a niekoniecznie w chwili dokonania zakupu.
Z przepisów ustawy o VAT nie wynika bowiem, by do nabycia uprawnienia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego koniecznym było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie dokonania zakupu czy otrzymania faktury dokumentującej go. Status podatnika VAT czynnego nie jest zatem potrzebny do nabycia prawa do odliczenia, które następuje w momencie otrzymania faktury, a dopiero wtedy, gdy chce to uprawnienie zrealizować.
Taki pogląd wyrażony został m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 04.06.2008 r. nr ILPP2/443-229/08-2/MN, w której czytamy, że „(…) prawo do obniżenia podatku należnego powstaje u wszystkich podatników, o ile wykażą, że zakupy były związane z bieżącą lub przyszłą działalnością opodatkowaną, a warunek rejestracji jest niezbędny wyłącznie do skorzystania przez podatnika z prawa do obniżenia podatku należnego. Należy bowiem rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa.”
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podatnik ma możliwość odliczenia podatku w ciągu trzech okresów rozliczeniowych (tzn. w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymał fakturę lub w ciągu dwóch kolejnych). W związku z tym, możemy po rejestracji odliczyć podatek z miesiąca, za który składamy pierwszą deklarację oraz z dwóch poprzednich miesięcy.
Na przykład, dokonując rejestracji w październiku, możemy uwzględnić zakupy dokonane także we wrześniu i w sierpniu. Ważne jest jednak, by zostały one nabyte w związku z wykonywaniem działalności opodatkowanej.
