Odpowiedzialność darczyńcy za darowane przedmioty

Odpowiedzialność darczyńcy za darowane przedmioty

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania

Ustawodawca postanowił, że darczyńca zobowiązany jest do naprawienia szkody, która wynikła z niewykonania lub nienależytego wykonania swojego zobowiązania tylko wtedy, gdy szkoda została wyrządzona umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Regulacja ta znajduje się w art. 891§1 kodeksu cywilnego. Reżim odpowiedzialności został więc złagodzony jedynie do wypadków umyślnego wyrządzenia szkody lub ewentualnie wyrządzenia jej wskutek rażącego niedbalstwa. Takie ograniczenie odpowiedzialności wynika z charakteru umowy darowizny.

Szkoda taka podlegać będzie naprawieniu na zasadach ogólnych. Darczyńca ponosić będzie odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zachowań, z których wynikła szkoda. Sposób jej naprawienia zależy od wyboru poszkodowanego, który może żądać:

– przywrócenia stanu poprzedniego bądź

– zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Jeśli jednak przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo pociągało za sobą dla zobowiązanego (w tym wypadku darczyńcy) nadmierne trudności lub koszty, wtedy roszczenie poszkodowanego ogranicza się jedynie do zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej.

Opóźnienie darczyńcy

Zdarzyć może się także sytuacja, gdy darczyńca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Istotnym jest fakt, od kiedy darczyńca może żądać odsetek od takiej sumy pieniężnej. Można ich żądać dopiero od dnia wytoczenia powództwa (art. 891§2 kc). Oczywiście, gdyby wskutek zwłoki obdarowany poniósł szkodę, darczyńca odpowiada za się tylko wtedy, gdy szkoda jest wynikiem umyślnego (lub wynikającego z rażącego niedbalstwa) zachowania darczyńcy – trzeba bowiem znów sięgnąć do art. 891§1 kc.

Wady rzeczy

W kodeksie cywilnym ustawodawca uregulował także szczegółowo kwestię odpowiedzialności darczyńcy za darowane przedmioty. Jeśli rzecz darowana ma wady, darczyńca musi naprawić szkodę, którą wyrządził obdarowanemu przez to, że wiedząc o wadach, nie zawiadomił go o nich w czasie właściwym. Regulacja ta nie obowiązuje, gdy obdarowany mógł z łatwością wadę zauważyć.

Wynika więc z tego, że- aby darczyńca ponosił odpowiedzialność za wady -muszą nastąpić dwie przesłanki, które mają wystąpić łącznie. Będą to:

– wiedza darczyńcy o wadach oraz

– brak zawiadomienia przez darczyńcę obdarowanego o tych wadach.

Odpowiedzialność taka obejmować będzie zarówno wady fizyczne jak i prawne.

Część autorów przesłanki wystąpienia odpowiedzialności za wady klasyfikuje w większą ilość grup, podkreślając także rolę zasad ogólnych. Za K. Osajdą można wyróżnić następujące przesłanki odpowiedzialności darczyńcy za wady przedmiotu darowizny:

– przede wszystkim będzie to wystąpienie wady rzeczy obdarowanej i to niezależnie od przyczyny jej powstania,

– po drugie, musi zaistnieć szkoda,

– następnie darczyńca musi o wadzie wiedzieć,

– ostatnią przesłanką jest niezawiadomienie obdarowanego o wadzie.

Można się zastanawiać, dlaczego odpowiedzialność darczyńcy jest ograniczona do tych przesłanek (w stosunku do zasad ogólnych). Odpowiedź znów leży w charakterze przedmiotu darowizny. Ogólne zasady odpowiedzialności za wady najczęściej dotyczy umów wzajemnych. Umowa darowizny ma inny charakter, dlatego sam reżim odpowiedzialności też musi kształtować się w sposób odmienny.

Polecane

Najnowsze