Umowa licencyjna. Definicja
Umowa licencyjna jest to umowa upoważniająca do korzystania z utworu, a ściślej mówiąc umowa o korzystanie z praw autorskich.
Twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania.
Umowa licencyjna daje prawo do korzystania z utworu. Czym jest „utwór”?
Warto tutaj przypomnieć co rozumiemy pod pojęciem „utworu”. Przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
- wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
- plastyczne;
- fotograficzne;
- lutnicze;
- wzornictwa przemysłowego;
- architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
- muzyczne i słowno-muzyczne;
- sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
- audiowizualne (w tym filmowe).
Należy również dodać, że ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia. Nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy, niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego: akty normatywne lub ich urzędowe projekty; urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole; opublikowane opisy patentowe lub ochronne i proste informacje prasowe.
Licencjobiorca korzysta z prawa, jakiego udzielił mu twórca
Treścią umowy licencyjnej jest upoważnienie do korzystania z prawa jakie twórca (lub inna osoba upoważniona do udzielenia licencji) udziela licencjobiorcy. Upoważnienie to może obejmować m.in.: prawo do sporządzania kopii utworu, prawo wprowadzania do obrotu oryginału i kopii utworu, prawo najmu lub użyczenia egzemplarzy czy prawo wystawienia utworu.
Licencja a wynagrodzenie
Umowa licencyjna jest umową dwustronnie zobowiązującą. Jeśli więc z umowy nie wynika, że udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, to twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
Jeśli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, to jego wysokość określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.
Warto podkreślić, że w razie rażącej dysproporcji pomiędzy wynagrodzeniem twórcy a korzyściami licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd.
Istotne jest również to, że jeśli umowa nie stanowi inaczej, to twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji.
Licencjobiorca nie może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu w zakresie uzyskanej licencji (jeśli umowa nie stanowi inaczej).
Umowa licencyjna wyłączna i niewyłączna
W przypadku licencji niewyłącznej, jej udzielenie nie ogranicza przekazania przez twórcę upoważnienia innym osobom, do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji.
W przypadku licencji wyłącznej, licencjobiorca otrzymuje wyłączność na korzystanie z utworu w określony sposób.
Warto zaznaczyć, że jeśli umowa nie stanowi inaczej, to uprawniony z licencji wyłącznej może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych (w zakresie objętym umową licencyjną).
Ponadto należy podkreślić, że umowa licencyjna wyłączna, wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Licencja a pola eksploatacji
Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
- w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu (w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową)
- w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy
- w zakresie rozpowszechniania utworu – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie
Umowa licencyjna czas trwania
Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej.
Po upływie tego terminu, prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa.
Licencje ustawowe
Przepisy dotyczące umowy licencyjnej nie mają zastosowania do licencji ustawowych, czyli do takich sytuacji, w których ustawa zezwala za korzystanie z utworu w pewnym, określonym zakresie, zobowiązując jednak do zapłaty wynagrodzenia twórcy utworu.
W takich przypadkach źródłem prawa do korzystania z praw autorskich jest ustawa, a nie umowa licencyjna.
