Istota
Regulacje dotyczące postanowień w postepowaniu administracyjnym zostały umieszczone w rozdziale 9 Kodeksu postępowania administracyjnego. Art. 123 stanowi, iż organ wydaje postanowienia w toku postępowania w przypadkach przewidzianych w kodeksie. Organ wydaje postanowienia w innych przypadkach, tylko gdy tak stanowi wyraźny przepis kodeksu lub przepis szczególny. Przedmiotem postanowienia jest tzw. „sprawa proceduralna”, czyli kwestia procesowa ujawniająca się w toku postępowania. Postanowienia mogą dotyczyć:
1. Całego toku postępowania
Np. postanowienie o zawieszeniu postępowania
2. Części postępowania
Np. postanowienie w przedmiocie przeprowadzenia dowodu
3. Kwestii incydentalnych i wpadkowych
Rodzaje postanowień
1) o charakterze ściśle procesowym, dotyczące kwestii wyłaniających się w toku postępowania
2) mające charakter procesowy, ale swym rozstrzygnięciem wpływające na dalszy bieg postępowania
3) odnoszące się do istoty sprawy lub też powodujące powstanie skutku materialnoprawnego
4) wydawane poza postępowaniem administracyjnym ogólnym unormowanym w dziale I i II k.p.a.
Postanowienie a decyzja
Decyzja jak i postanowienie jako akty administracyjne posiadają szereg jednakowych cech. Różnią się jednak zasadniczo w zakresie kręgu adresatów, przedmiocie rozstrzygnięcia i rodzaju skutków prawnych, które wywołują. Postanowienie charakteryzuje się szerszym kręgiem adresatów, gdyż rozstrzyga o prawach i obowiązkach procesowych nie tylko stron postepowania, ale i jego uczestników. Decyzja zaś rozstrzyga o prawach i obowiązkach stron postępowania. Postanowienie nie rozstrzyga sprawy co do istoty i nie odnosi się do praw i obowiązków stron w zakresie prawa materialnego, tak jak decyzja. Ponadto wydanie decyzji administracyjnej często kończy postępowanie i załatwia daną sprawę, postanowienie zaś rzadko jest rozstrzygnięciem kończącym sprawę w danej instancji.
Elementy postanowienia
Art. 124 k.p.a. określa konieczne elementy postanowienia. Postanowienie powinno zawierać:
1) oznaczenie organu administracji publicznej
2) datę jego wydania
3) oznaczenie strony lub stron
4) innych osób biorących udział w postępowaniu
5) powołanie podstawy prawnej
6) rozstrzygnięcie
7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego
8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania lub, jeżeli postanowienie wydane zostało w formie dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu
Co więcej, wymaganym elementem postanowienia jest uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.
