Wyjawienie majątku dłużnika jako pomocniczy środek egzekucji świadczeń pieniężnych

Wyjawienie majątku dłużnika jako pomocniczy środek egzekucji świadczeń pieniężnych

Instytucja wyjawienia majątku dłużnika jest pomocniczym środkiem egzekucji świadczeń pieniężnych. Głównym celem tej instytucji jest powzięcie przez wierzyciela informacji na temat posiadanego majątku dłużnika oraz jego dokładnym położeniu celem skierowania egzekucji do tego majątku. Co do zasady wierzyciel może złożyć taki wniosek w toku postępowania egzekucyjnego bądź po jego umorzeniu, jednak kodeks przewiduje również możliwość złożenia wniosku o wyjawienie majątku także przed wszczęciem egzekucji. Wyjawienie majątku polega na żądaniu przez wierzyciela przed sądem, zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych oraz do złożenia przyrzeczenia według roty: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny” (art.913 § 1 k.p.c.).

 

Legitymacja czynna do złożenia powyższego wniosku przysługuje wierzycielowi. Wniosek o wyjawienie majątku, zgodnie z Kodeksem postepowania cywilnego, wierzyciel może złożyć w określonych sytuacjach. Jak już była mowa wierzyciel posiada legitymację do złożenia takiego wniosku w toku postępowania egzekucyjnego jeżeli zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie rokuje zaspokojenia egzekwowanych należności (wierzyciel musi wykazać, iż dotychczas podejmowane czynności w toku postępowania egzekucyjnego np. zajęcia rachunków bankowych i tym podobne są bezskuteczne lub skuteczne ale w tak niewielkim stopniu, że nie ma widoków na zaspokojenie egzekwowanych należności). Po umorzeniu egzekucji wobec stwierdzenia jej bezskuteczności (art.824 § 1 pkt 3 k.p.c.) obowiązek wierzyciela wykazania, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności jest znacznie ułatwiony, ponieważ samo postanowienie komornika uzasadnia obowiązek wyjawienia majątku. Kodeks przewiduje również możliwość złożenia wniosku o wyjawienie majątku przed wszczęciem egzekucji w nastepujących sytuacjach:

 

1) jeżeli wierzyciel, uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swojej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy,

2) po uzyskaniu tytułu wykonawczego wezwał dłużnika do zapłaty stwierdzonej nim należności listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, a dłużnik nie spełnił świadczenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty (wejdzie w życie 3 maja 2012 r.)

 

Wierzyciel składa wniosek o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku w sądzie właściwości ogólnej dłużnika czyli w sądzie w okręgu którego znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba dłużnika. Jeśli chodzi o wymogi formalne wniosku to powinien spełniać wymogi pisma procesowego określone w art.126 k.p.c. a ponadto zawierać żądanie zobowiązania dłużnika do przedstawienia wykazu majątku i złożenia przyrzeczenia, do wniosku należy dołączyć dokumenty uzasadniające obowiązek wyjawienia majątku (np. odpis protokołu zajęcia, postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji) a jeżeli wniosek składany jest przed wszczęciem ezgekucji również tytuł wykonawczy (art.914 § 2 k.p.c.). Sąd rozpoznaje wniosek po wezwaniu i wysłuchaniu stron, o ile się stawią. Niestawiennictwo prawidłowo zawiadomionej strony, która nie usprawiedliwiła swojej nieobecności nie tamuje postępowania. Dłużnik może na posiedzeniu podnosić zarzuty formalne i merytoryczne, jednak należy pamiętać, iż sąd w toku tego postępowania bada tylko zasadność wniosku o wyjawienie majątku i ewentualne zarzuty wniesione przez dłużnika (w zakresie wniosku), nie bada zaś zasadności roszczenia objętego tytułem wykonawczym tak więc wszelkie zarzuty dłużnika w tym przedmiocie nie będą przez sąd badane. Sąd rozstrzyga w przedmiocie wniosku o wyjawienie majątku w formie postanowienia na które przysługuje zażalenie (art.915 § 3 k.p.c.).

Kodeks postępowania cywilnego przewiduje konsekwencje „uchylania się” dłużnika od wykonania obowiązków nałozonych na niego postanowieniem sądu. Zgodnie z art.916 k.p.c. jeśli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny:

 

1) nie stawi się do sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia lub

2) stawiając się w sądzie wykazu nie złoży lub

3) odmówi odpowiedzi na zadane pytanie albo odmówi złożenia przyrzeczenia

 

sąd może skazać go na grzywnę lub nakazać przymusowe doprowadzenie oraz może zastosować areszt nieprzekraczający miesiąca. O powyższych skutkach dłużnik powinien być pouczony w wezwaniu na posiedzenie. Na postanowienie sądu w przedmiocie zastosowania powyższych środków przymusu przysługuje zażalenie. W razie wykonania czynności przez dłużnika lub umorzenia postępowania grzywny niezapłacone do tego czasu ulegają umorzeniu (wejdzie w życie 3 maja 2012 r.). Na mocy art.917 § 1 k.p.c. dłuznik wobec którego zastosowano areszt może domagać się stawienia go przed sąd w celu złożenia wykazu i przyrzeczenia, w takim wypadku sąd niezwłocznie (bez wzywania wierzyciela) przyjmie wykaz i odbierze przyrzeczenie, a następnie zwolni dłużnika.

 

Literatura:

1. Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K. Postępowanie cywilne. LexisNexis. Warszawa 2009.

2. Zieliński A. Postępowanie cywilne. Kompendium. C.H. Beck. Warszawa 2010.

Polecane

Najnowsze