Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej pozostający w zakresie kognicji sądu upadłościowego

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej pozostający w zakresie kognicji sądu upadłościowego

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 373 ust. 1 Upn

W myśl art. 373 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (Upn) sąd upadłościowy może orzec pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek wobec osoby, która w zawiniony sposób:

– będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości;

– po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy;

– po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości;

– jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na niej z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.

Strona podmiotowa zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z art. 373 ust. 1 Upn

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej ma własny rachunek ze swej istoty musi dotyczyć osób fizycznych. Możliwe jest zatem jego orzeczenie przede wszystkim w stosunku do upadłego będącego osobą fizyczną. W przypadku ogłoszenia upadłości osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej zakazem mogą zaś zostać objęte konkretne osoby fizyczne, które dopuściły się naruszenia obowiązków opisanych w art. 373 ust. 1 pkt 1-4 Upn. Przykładowo można wskazać, że skoro w spółkach osobowych, jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania spółki odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej wspólnicy i to oni, jeżeli zajdą ku temu podstawy, zobowiązani są do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, to wobec każdego ze wspólników sąd upadłościowy może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. W stosunku do każdej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej sąd musi każdorazowo ustalić, na kim konkretnie tj. na której osobie fizycznej, ciążą obowiązki wskazane w art. 373 ust. 1 Upn.

Przesłanka winy, jako element konieczny zaistnienia podstaw orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 373 ust. 1 Upn

Zgodnie z ust. 1 art. 373 Upn sankcja, jaką jest zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, może zostać orzeczona jedynie wobec osoby, która „ze swej winy” uchybiła obowiązkom wskazanym w omawianym przepisie. Na gruncie tak prawa upadłościowego, jak i szerzej prawa cywilnego brakuje jednej definicji winy. Zasadniczo wskazuje się, że jest to pojęcie, które odnosi się do sfery zjawisk psychicznych sprawcy czynu. Winę rozumie się jako pewną zarzucalność postępowania sprawcy czynu bezprawnego, czy też prościej, jako taką sytuację, w której istnieją podstawy do tego, aby jego zachowanie zarówno z obiektywnego, jak i subiektywnego punktu widzenia zostało uznane za naganne. W dużej mierze od stopnia winy, a także jej charakteru, tzn. czy u sprawcy występowała wina umyślna czy też nieumyślna, zależy zakres orzekanego przez sąd zakazu.

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na zasadzie art. 373 ust. 3 Upn

Wykazanie wystąpienia winy lub rażącego niedbalstwa dłużnika może również stać się samoistną przesłanką orzeczenia wobec niego przez sąd upadłościowy zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Chodzi tu o sytuację, w której następstwem działania dłużnika, polegającego np. na niegospodarności czy dokonywaniu nieprzemyślanych i ekonomicznie nieuzasadnionych transakcji, jest doprowadzenie się do niewypłacalności. W takiej sytuacji sąd upadłościowy jest mocą art. 373 ust. 1 Upn uprawniony do tego, by orzec zakaz niezależnie od wystąpienia przesłanek wskazanych w ust. 1 komentowanego przepisu.

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 373 ust. 3 Upn

Sąd upadłościowy może orzec zakaz pozbawienia prowadzenia działalności gospodarczej także w razie zaistnienia przesłanek opisanych w art. 373 ust. 3 Upn, a mianowicie w stosunku do osoby, wobec której

– już co najmniej raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego;

-ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości.

Zakres orzekanych zakazów

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może zostać orzeczony na okres od 3 do 10 lat. Decyzja sądu w tym zakresie zależy tak od stopnia winy, jak i od skutków, działań podejmowanych przez upadłego. W szczególności chodzi tu o doprowadzenie do obniżenia wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli. Sąd może odstąpić od orzeczenia zakazu, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został oddalony na podstawie art. 12 Upn, tj. w sytuacji, gdy  opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika,  i zezwolono na wszczęcie postępowania naprawczego.

Polecane

Najnowsze